آگوست 2019

حدود یک دهه قبل، براساس گزارش‌هایی که سازمان بین‌المللی کار (ILO) از کشورهای مختلف و تیم تحقیقاتی خود دریافت می‌کرد، متوجه شد که کار به مفهوم شغل و مشاغل در جهان با چالش‌های جدی روبه‌رو شده است. دلایل این تغییرات، چهار روند با تأثیر‌گذاری بسیار زیاد ‌روی مشاغل تعریف شد که تا امروز نیز آثار آن کاملاً مشهود است و پیش‌بینی‌ می‌شود که تا سال‌های آینده نیز همچنان ادامه داشته باشد. روند بسیار سریع پیشرفت فناوری، تغییرات وسیع در جنسیت و هرم سنی جمعیت کشورها، تغییرات آب و هوایی در جهان و در آخر مقوله جهانی شدن اقتصاد ارکان اصلی تشکیل دهنده این چهار روند کلیدی هستند. با تحقیقاتی که سازمان‌های بین‌المللی همانند سازمان کشورهای توسعه یافته اقتصادی، ‌سازمان بین‌المللی کار و همچنین دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی اتحادیه اروپا انجام دادند، مشخص شد که حداقل بین 50 تا 60 درصد مشاغل فعلی تحت تأثیر فناوری‌های نوین همچون هوش مصنوعی، روبات‌های پیشرفته، اتوماسیون تولید واداری، ژنتیک، زیست فناوری، رسانش ابری و فناوری‌های ارتباطات و اطلاعات تا سال 2030 از بین خواهند رفت.

تمامی این تحولات به‌علاوه اثرات اقتصادی ناشی از گرم شدن زمین، دسترسی به منابع آب شیرین به همراه پیرشدن جمعیت در بعضی از مناطق همانند اروپا و ژاپن و بالعکس جوان شدن جمعیت در چین، هند، آفریقا و نگرانی شدید اقتصاددان‌ها از موضوع عدالت جهانی در فرآیند جهانی شدن اقتصاد موجب شد که ابتکار اجرایی قرن تحت عنوان آینده کار در دستور کار سازمان بین‌المللی کار به‌عنوان مهم‌ترین رکن توسعه اقتصاد و کار در سازمان ملل متحد قرار گیرد.

از همان روزهای ابتدایی طرح این موضوع در جلسات کارشناسی، جوامع جهانی را با چندین پرسش مواجه کرد: آیا مشاغل فعلی از بین خواهند رفت یا تغییر شکل خواهند یافت؟

آیا برای این تغییر شکل‌ها نیازمند مهارت‌آموزی متفاوت هستیم؟

آیا با این تغییرات بازارها تغییر شکل داده و باید روابط جدیدی از ارائه ارزش و حقوق مصرف‌کننده و تولید‌کننده تبیین شوند؟

روابط ‌بین کارگر و کارفرما به‌ چه صورت درخواهد آمد و دولت چگونه می‌تواند قوانین روابط کار را در کسب و کارهای دانش‌بنیان و اینترنتی تدوین و پیاده‌سازی نماید؟

در وهله نخست به نظر می‌رسید که جهان با یک موضوع فانتزی و جدید مواجه گردیده که می‌تواند سال‌ها در مورد نحوه مقابله با آن مطالعه و بحث کند.

 اما خیلی زود مشخص شد که مقوله آینده کار خود تحت تأثیر چهار روند کلیدی قرار گرفته و با پیشنهاد تغییرات قوانین در روابط تجاری و بین بانکی از سوی کشورها و نیز مهاجرت ‌گسترده افراد جویای کار، تصویب و اجرای قوانین سختگیرانه مهاجرت‌پذیری، شورش‌های مقطعی در برخی جوامع به‌دلیل برهم خوردن نظم پولی و تعادل دستمزد ناشی از فشارهای اقتصاد جهانی، شکل جدیدی از اهمیت بسیار بالا و سخت‌تر شدن شرایط در صورت عدم برنامه‌ریزی مناسب از سوی شرکای اجتماعی یعنی دولت‌ها، کارفرمایان، کارگران و سازمان‌های مردم‌نهاد را بر‌همگان آشکار ساخت.

اما با اینکه آینده‌ کار تا حدود زیادی تحت تأثیر مؤلفه‌های جهانی شدن اقتصاد، تغییرات جمعیتی و آب ‌و هوایی قرار دارد جنبه توسعه فناوری آن به‌دلیل ملموس بودن نتایج تغییرات آن در سطح پایین‌دستی جامعه بیشتر مورد توجه قرار گرفته است. شور و هیجان ناشی از توسعه بنگاه‌های دانش‌بنیان توسط جوانان تحصیلکرده و تغییر روند خرید و فروش کالاها و خدمات مثل تاکسی اینترنتی یا خرید بلیت سفر و از بین رفتن مشاغل سنتی در این حوزه‌ها درک جامعه و حتی افراد صاحبنظر را نسبت به این موضوعات بیشتر کرده است و باید توجه داشت که می‌توان این جنبه را نیز از موضوعات بسیار مهم در آینده کار تلقی کرد.

 اما موضوع توسعه بنگاه‌ها مبتنی بر فناوری‌های جدید همانند اینترنت برای پاسخگویی به نیازهای داخلی اقتصاد ملی نمای بسیار محدودی از تصویر بسیار بزرگ آینده کار را به ما نشان خواهد داد. هرچند که در‌مورد همین موضوع نیز هنوز مباحث جامع و قابل قبولی بین شرکای اجتماعی در‌مورد کمیت و کیفیت شغل‌های جدید، نحوه حمایت‌های اجتماعی مثل بیمه‌ها از مشاغل جدید، نابرابری‌های حقوق و دستمزد و نحوه تعامل شرکای اجتماعی در تدوین نظام‌نامه‌های مورد نیاز روابط کار دیده نمی‌شود و به‌ دلیل بی‌تجربگی جامعه جهانی و وجود تعاریف بسیار مختلف و متعدد از آینده کار و عوامل تشکیل‌دهنده آن، هنوزاستاندارد قابل قبول و واضحی از گستره آینده کار در کشورها و حتی سازمان‌های بین‌المللی وجود ندارد.

اما سؤال بزرگ اینجاست که کارآفرینی در فرآیند آینده کار چه نقشی دارد و مردم در جوامع مختلف چگونه می‌توانند با کارآفرینی و درک ارزش، خود را با موج جدیدی از مشاغل متفاوت تطبیق دهند.

در این ارتباط پنج محور در حوزه ورود مقوله کارآفرینی به آینده کار مطرح می‌شود که سیاستگذاران جامعه می‌بایست به آن توجه بیشتری داشته باشند. اولین مبحث ظهور مجدد کارآفرینی در دنیاست. با این عبارت ما به پایان پارادایم قرن بیستم یعنی جست‌و‌جو برای تولید ارزان و بازگشت سریع سرمایه‌گذاری رسیده‌ایم و به جای آن پارادایم قرن بیست و یکم یعنی کارآفرینی و ارزش‌آفرینی برای جوامع در دستور کار اکثر دولت‌ها قرار گرفته است.

محور دوم، حضور کارآفرینی در مدل توسعه اقتصادی منطقه‌ای است. در توسعه اقتصادی منطقه‌ای جنبه رقابت‌پذیری بنگاه‌ها از طریق کارآفرینی مطرح می‌شود و مردم مناطق مختلف کشورها رویکرد ارزش‌آفرینی در مزیت‌های خود را دنبال می‌کنند. به این ترتیب بقیه عناصر توسعه اقتصادی و منطقه‌ای شامل آموزش و توسعه منابع انسانی، ایجاد زیرساخت‌ها و جذب سرمایه‌های ملی و خارجی از هدفمندی بیشتری برخوردار خواهد شد. کارآفرینان در حل مشکلات مالی دولت‌ها نیز بسیار کارساز هستند، چرا که می‌توانند با ایجاد تغییرات ارزشمند فرصت تطابق ساختاری دولت‌ها را به سمت توسعه فراهم آورده و از این طریق کمبود‌های مالی دولت‌ها را نیز پوشش دهند.

اما مهم‌ترین مشکل کارآفرینی و کار آینده به قراردادهای شناور، کارآفرینی سازمانی مشاغلی که دیگر نیازمند ثبت شرکت نمی‌باشند و می‌توان آنها را به‌صورت آزاد و حرفه‌ای انجام داد و در واقع به شکلی استخدام‌پذیری را به وجود می‌آورند، بر‌می‌گردد.

در مرحله آخر کارآفرینی منجر به ایجاد و توزیع ثروت شده و می‌تواند تا حدود زیادی درآمد کافی برای افراد و بنگاه‌ها را به وجود آورد این منظر از کارآفرینی تأمین مخارج افراد، خانوارها و در نهایت جامعه را به‌دنبال دارد و مصداق بسیار خوبی از پیاده‌سازی کار شایسته در جوامع به شمار می‌رود.

نتیجه آنکه بهترین رویکرد برای مواجهه با امواج آینده کار، تعامل بیش از پیش شرکای اجتماعی و انجام تحقیقات کاربردی روی عوامل تغییر و نحوه تطبیق مؤثر با آنها است. خروجی تمامی این تلاش‌ها فقط و فقط به اشتغال کامل، درآمد مکفی، حفظ کیفیت مشاغل، کار شایسته و برخورداری از حمایت‌های اجتماعی منجر خواهد شد.

برگرفته از روزنامه ایران

سیدحسن افتخاریان رئیس کمیسیون سیاست گذاری سازمان ملی کارآفرینی و رئیس هیئت مدیره انجمن

 

پنجمین جلسه آموزشی بینش با موضوع “NETIZEN FACTOR WORKSHOP” برگزار شد. در این جلسه علیرضا حاتمی فر عضو هیات مدیره و خزانه دار انجمن تحقیقات بازاریابی ایران به تحلیل موضوع از پیش تعیین شده پرداخت.

علیرضا حاتمی‌فر در جلسه بینش گفت: امروزه دنیا با یک رشد غیرقابل توصیفی به سمت دیجیتال شدن در حال پیشروی است. این پیشروی باعث ایجاد تغییرات فرهنگی، سیاسی و اجتماعی در زندگی بشر شده است. بنابراین نمی‌توان عصر تحولات دیجیتال (digital transformationAge) را فقط در قالب نرم افزار و سخت افزار در نظر گرفت. این تحولات باعث ایجاد تغییرات ساختاری بسیاری در زندگی افراد شده است. برای مثال: هرروزه بسیاری از افراد در دنیای مجازی با یکدیگر قهر و یا آشتی می‌کنند. تمامی این موارد نشان از دیجیتالی شدن زندگی افراد دارد. این تحولات فقط برزندگی افراد تاثیر نگذاشته و دنیای کسب وکارها را نیز تغییر داده‌است. دیجیتالی شدن پدیده‌ای ست که نمی‌توان به راحتی از آن عبور و یا آن را نادیده گرفت. باید برای بررسی رویکردی که در جامعه اتفاق افتاده متولوژی جدیدی را طراحی کنیم. در واقع نمی‌توان با استفاده از ابزارهای مختلف به بررسی تمامی زوایای رفتاری مصرف کنندگان در دنیای امروز پرداخت.

مراحل تحول

حاتمی‌فر درباره مراحل تحول گفت: تحول به راحتی امکان پذیر نیست و باید مراحلی که در ادامه به آن‌ها می‌پردازم، طی شود. اگر این مراحل طی نشود، فقط تغییر صورت گرفته و تحولی در کار نبوده است. تحول باید: یک: برای مصرف کننده و کسب وکار منجر به کاهش هزینه ((cost reduction شود. این کاهش هزینه نیاز به زیرساخت دارد. دو: افزایش رضایت مصرف کننده (consumer satisfaction). سه: افزایش درآمد و سود ( income/profit). چهار: افزایش سهم بازار (market share). پنج: ایجاد ارزش افزوده جدید (new value proposition). شش: افزایش سرعت (Speed). هفت: خلق محصول جدید و نوآوری (new product & innovation). اگر این هفت مرحله طی شود، می‌توان گفت در صنعتی مانند بیمه و.. تحولی صورت گرفته است. لازم به ذکر است؛ امکان دارد این هفت مرحله باهم طی نشود و طی چند مرحله نیز باعث تحول شود. این تحولات منجر به وجود آمدن عوامل و رفتارهایی در جامعه می‌شوند.

کسب وکارها در عصر دیجیتال

حاتمی‌فر گفت: در همین راستا کسب وکارها به دو بخش دیجیتال مانند آمازون و… و pre digital کسب وکارهایی که دیجیتال برآن‌ها تاثیر گذاشته‌اند، تقسیم بندی می‌شوند. در مورد این کسب وکارها شاید تمامی مراحل تحول طی نشده باشد. رویکردهای این بخش از کسب وکارها نسبت به دیجیتال متفاوت است.

در نظر داشته باشید؛ شروع این تحول به سال‌ها قبل باز می‌گردد اما در حال حاضر شیب تندی به خود گرفته و در راستای آن اختلالات رفتاری و فرهنگی بسیاری در جامعه دیده می‌شود. این تحولات باعث شده افراد با فاصله‌ی سنی کم هم حرف یکدیگر را نفهمند. بنابراین در حال حاضر با طبقاتی از نسل‌ها مواجه هستیم که به digital native معرف شده‌اند. البته این نسل با نام‌های دیگری مانند Cyber Native و… نیز شناخته می‌شوند. این نام‌ها کلیدواژه‌هایی هستند که می‌توان درباره آن‌ها تحقیق کرد. در این باره یافتن مقالات مربوط کمی سخت است.

بومیان و مهاجران دیجیتال

تحولات عصر دیجیتال باعث خلق سه گروه کدی شده‌ است. یک: digital native (بومیان دیجیتال): افراد حاضر در این گروه مهارت لازم برای استفاده از فن آوری را دارند. (البته این مهارت درجه بندی دارد). ساختار مغز این گروه با ساختار مغز گروه دوم فرق دارد. افراد این گروه تمامی تجربیات زندگی‌شان را با دیجیتال ساخته‌اند. تمامی آن‌ها به تکنولوژی‌های دیجیتال شبکه‌ای دسترسی دارند. بومیان دیجیتال معماری مغزی بهتری را برای محیط دیجیتال فراهم می‌کنند. در دنیای کامپیوترها و بازی‌های ویدیوی زندگی‌ می‌کنند. دائما به دنیای آنلاین وصل هستند. ظرفیت استفاده از تکنولوژی دیجیتال را بطور شفاف دارند. خود را به طرقی بیان می‌کنند که توسط تکنولوژی‌های دیجیتال میانجی شده‌اند. دوستان زیادی در سایت‌های شبکه‌های اجتماعی دارند (ازجمله افرادی که هرگز یکدیگر را ندیده‌اند). در فضاهای آنلاین احساس راحتی می‌کنند. به فضاهای آنلاین برای جستجوی تمام اطلاعاتی که نیاز دارند تکیه می‌کنند. تمایل دارند که چندکار را همزمان انجام دهند. اطلاعات را به سرعت دریافت و پردازش می‌کنند. عکس‌ها و ویدیوهایی با دوستان خود را در سراسر جهان به اشتراک می‌گذارند. (هدف از ارائه این اطلاعات رسیدن به رفتارهای خریداران در عصر دیجیتال است. اطلاعاتی که در تحقیقات مختلف هنوز به آن پرداخته نشده است.)

دو: digital immigrant : اکثر افراد در گروه دوم جای می‌گیرند. اکثر افراد، مهاجرانی هستند که در حال ورود به عرصه دیجیتال هستند. در واقع آن‌ها با لهجه متفاوتی وارد عصر دیجیتال می‌شوند. برای مثال: اکثر افراد از ایمیل استفاده می‌کنند اما از ایمیل خود پرینت هم می‌گیرند و یا بعد از ارسال ایمیل تماس می‌گیرند. بسیاری از افراد در تلاش هستند که لهجه خود را برای ورود به عصر جدید تغییر دهند اما برخی موفق و برخی دیگر ناموفق هستند. حتی برخی از افراد هنوز به گذشته احساس دارند و گاهی یادی از عصر قبل از دیجیتال می‌کنند.

سه: pre digital

تمامی کشورهای جهان در این سه گروه پخش شده‌اند.

در این میان دیجیتال باعث خلق نرم افزار، رباتیک و… شده که تمامی این موارد بر اخلاق، سیاست، رفتار و… تاثیرگذاشته است. این عناصر در مارکتینگ نقش بازی می‌کنند. در همین راستا گولد سمیث و پل‌ها در تعریف مصرف اینترنت می‌گویند: ” جمع آوری اطلاعات غیرفعال از طریق قرار گرفتن در معرض تبلیغات، خرید که شامل جستجو و جستجوی آگاهانه اطلاعات، انتخاب و خرید کالاهای خاص، اطلاعات و خدمات است.” از طریق همین تعریف می‌توان شاخص‌های مختلفی را نسبت به مصرف اینترنت استخراج کرد.

DNAS (Digital Natives Assessment Scale)

حاتمی‌فر در ادامه افزود: در دنیا شاخصی با علائم اختصاری DNAS (Digital Natives Assessment Scale) وجود دارد. با این شاخص چهار بعد digital native (GrewT,MultiT,GraphicsC,InstantGR) را اندازه‌گیری می‌کنند. در مجموع عصر دیجیتال در پی خود تحولاتی را ایجاد می‌کند که این تحولات باعث خلق مدل‌های جدید کسب وکار و پس از آن باعث ایجاد تفکر دیجیتال می‌شوند. در ادامه مسیر  این تحولات بر رفتار و سبک زندگی افراد تاثیر می‌گذارند و موجبات شکل گیری Digital Citizenship را فراهم می‌آورند. Digital Citizenship بر مدل‌های کسب وکار دیجیتال تاثیر می‌گذارد. در واقع وقتی یک مدل کسب وکار جدید دیجیتال ایجاد می‌شود، انتظارات بازار و جامعه به نوعی بالا می‌رود. پیامد این اتفاقات باعث خلق مدل‌های کسب وکار جدید است.  در این عصر Digital Citizenship با فشار بر کسب وکارها آن‌ها را به سمت دیجیتالی شدن سوق می‌دهند. بنابراین می‌توان گفت: به مرور کسب وکارها در محاصره خواسته‌های دیجیتالی جامعه قرار گرفته‌اند.

در ادامه بهتر است، به بررسی چهار فاکتوری که عصر دیجیتال منجر به آن‌ها می‌شوند و می‌توان در تحقیقات از آن‌ها استفاده و رفتارشناسی کرر بپردازیم. یک: رشد به همراه فناوری؛ این فاکتور بر اساس شش شاخص استاندارد اندازه‌گیری می‌شود. (من هر روز از اینترنت استفاده می‌کنم. من از کامپیوتر در زندگی‌ام برای چیزهای زیادی در زندگی روزمره استفاده می‌کنم و…) این شاخص‌ها درجه‌بندی دارند. دو: چندفعالیتی؛ شاخص‌های این فاکتور عبارتنداز (من می‌توانم حین حضور در اینترنت فعالیت دیگری را نیز انجام دهم، من می‌توانم همزمان با چک کردن ایمیل با تلفن صحبت کنم و….

سه:متکی به گرافیک؛ شاخص‌ها عبارتنداز (وقتی می‌خواهم چیزی را توضیح بدهم از تصاویر بیشتری استفاده می‌کنم، هنگام ارسال پیام‌ها از تعداد زیادی اشکال گرافیکی و یا ایموجی استفاده می‌کنم و…) چهار: علاقه مند به رضایت، پاسخ و پاداش ؛ شاخص‌ها (وقتی در کامپیوتر چیزی را پست می‌کنم پس از دریافت پاسخ احساس خوشبختی می‌کنم، وقتی دوست دارم کاری را انجام بدهم، بلافاصله انجامش می‌دهم و…) این شاخص‌ها از بررسی‌های پرسکی استخراج شده‌اند. کابردهای این شاخص‌ها عبارتنداز : اندازه‌گیری پتاسیل‌های توسعه بازارهای دیجیتال، پیش بینی خرید مبنی بر اطلاع رسانی اینترنتی، پیش‌بینی انتشار ویرال، توسعه ( تولید مشاغل جدید)، علایق و دلبستگی‌ها، segmentationDigital و…

در مجموع در عصر دیجیتال الگورتیم ذهنی افراد در زمان کمی مشخص می‌شود. این اتفاق براساس BIG Data و تحلیل آن صورت می‌گیرد. از این طریق می‌توان سبک زندگی افراد را تشخیص داد.

بنابراین باید یک توپولوژی لهجه نگاری برای شناسایی بومیان و مهاجران دیجیتال ایجاد کنیم تا بتوانیم برای بازار برنامه‌ریزی کنیم.

لازم به ذکر است: در پایان حاتمی فر با مطرح کردن مدلی طراحی شده از حاضران خواست تا برای طراحی لهجه نگاری نظرشان را بیان کنند.

در ادامه این جلسه افراد حاضر به تبادل نظر و همفکری برای رسیدن به شاخص‌ها NETIZEN FACTOR نظرشان را عنوان کردند.

 

 

گذار از بازاریابی سنتی به بازاریابی دیجیتال و نوین نیازمند شناخت و درک واقعیت ها، ایده ها و پدیده های نوین و سازگاری و پویایی است. عصر چهارم کتابی است آموزنده برای افزایش بهره وری بازاریابی در بازارهای رقابتی آینده. این کتاب معرف راهبردها، راهکارها، توصیه ها و هشدارهایی ارزشمند برای کسانی است که در جست و جوی تازه های سازنده و ارزنده هستند و برای رشد و توسعه آمادگی دارند. و می تواند تحولی چشمگیر در نوع نگرش و رفتار عالان اقتصادی و کسب و کارهای گوناگون به وجود بیاورد.عصر چهارم معرف چگونگی عبور از گذشته به آینده است.

نویسندگان: پروفسور فیلیپ کاتلر و هرماوان کارتاجیا و ایوان ستاوان

مترجمان: دکتر احمد روستا و سجاد عبدالله‌پور

سال چاپ: زمستان ۱۳۹۶ قیمت: ۲۵۰۰۰ تومان قطع: رقعی تعداد صفحات: ۱۹۰

برای اشنایی بیشتر با این کتاب کلیک کنید.

اعضاء انجمن با خرید کتاب از انتشارات سیته10% تخفیف برخوردار خواهند شد