آیین نامه ها و استاندارد ها

7. مدیریت و پردازش داده‏ها

7-1. کلیات

مجری پژوهش باید رویه‏های مستند بجایی داشته باشد تا نشان دهد ورود داده‏ها، کدگذاری، ویرایش، تهیه فایل و ارائۀ جداول مطابق الزامات این مواد قانونی، انجام شده است. شواهدی باید وجود داشته باشند که این استاندارد اجرا شده است.

7-2. ورود داده‏ها به صورت الکترونیکی

مجری پژوهش باید مطمئن شود که ورود داده‏ها یا مشخصات ضبط شده برای پروژه‏های مصاحبه‏های تلفنی به کمک رایانه و مصاحبه‏های شخصی به کمک رایانه (CAPI،CATI) مانند پروژه‏های آنلاین مشخص و دقیق می‏باشد.

مجری پژوهش باید روش‏هایی را برای آزمایش طراحی و اجرای فرم‏های الکترونیکی پرسشنامه‏ها، نگهداری کنند. نوع آزمایشات و مشخصات افراد در ارتباط با آزمایشات می‏بایست مستند گردد.

متن الکترونیکی تأیید پذیرش کارفرما (موردی که به وسیلۀ کارفرما توافق شده است) باید مستند شده باشد. در صورتی‏که مصاحبه در چند مکان انجام گیرد، قویاً پیشنهاد می‏گردد که تنها در یک نقطه پرسشنامه توزیع شود، و مورد آزمون و اصلاح قرار گیرد. تغییرات انجام شده می‏بایست مستند گردند و کنترل نسخه می‏بایست انجام گردد.

یادداشت: بخش 5.4.1 برای طراحی پرسشنامه را ببینید.

7-3. ورود داده‏ها به نسخۀ چاپی

7-3-1. مشخصات

هرگاه از ورود منطقی داده بهره برده شود، کنترل‏های درونی باید پیش از آغاز ورود داده‏ها مورد آزمون قرار گیرد و مستند شود. ماهیت آزمون‏های استفاده شده و نتایج بدست آمده از آن‏ها باید مستند شده باشد. داده‏های ورودی غیرقابل حل (که به علت کنترل‏های درونی پذیرفته نشده‏اند) باید به مدیر/سرپرست پروژه به همراه یک نسخه از تغییرات صورت گرفته برای اخذ تصمیم یا حل مسأله اطلاع داده شوند.

البته غیر از موارد مشخصی که ورود داده ساده است، داده برای ثبت در پرسشنامه باید کلیدگذاری شود.

رکورد هر دستورالعملی باید در یک فایل نگهداری شود.

7-3-2. تصدیق ورود داده‏ها برای مستندات کاغذی

یک روش نظام‏مند تایید حداقل درصدی از کار ورود داده باید روی یک پروژه یا قسمتی از آن انجام شود. در مورد ورود منطقی داده، حداقل بررسی درصد کل هر پروژه 5 درصد از ورودی‏ها می‏باشد و برای ورود ساده داده باید 10 درصد از ورودی‏ها تایید شوند. رویه‏ها باید وجود یک روش نظام‏مند تایید کار هر شخص را تضمین کنند و این تایید باید به وسیلۀ یک شخص دوم انجام شود.

اگر کار یک شخص شامل خطاهای مکرر باشد، کار آن شخص در پروژه باید به طور کامل مورد بازبینی قرار گیرد. در صورت نیاز، آن شخص باید تحت آموزش مجدد قرار گیرد تا نرخ خطا به میزان قابل قبولی برسد. اثربخشی آموزش مجدد باید بررسی و مستند شود.

مجری پژوهش باید خطاهای مکرر را تعریف و آن تعریف را مستند نماید.

7-4. صحت پایگاه‏های داده ای که به ورود داده نیاز ندارند

مجری پژوهش باید فرایندهای تعریف شده مناسبی داشته باشد تا از صحت مجموع داده‏های که توسط ابزارهایی غیر از ورود داده نسخۀ چاپی به وجود آمده‏اند، اطمینان حاصل کند.

این ممکن است شامل (و نه محدود به) داده‏های ایجاد شده در موارد زیر باشد:

• اسکن کردن (تصویر دیجیتالی از اطلاعات گرفتن)
• گردآوری داده‏های الکترونیکی (مانند پیمایش‏های تشخیص صدا، تحقیقات آنلاین، تحقیقات مبتنی بر وب)
• پایگاه‏های داده مصاحبه به کمک رایانه
• پایگاه‏های داده ای که توسط ورود یا ادغام داده از یک منبع یا برنامه به منبع یا برنامه ای دیگر ایجاد می‏گردند.

فرایند خودکار ورود داده (مانند اسکن) باید در هر پروژه یا مرحله‏ای از آن مورد بازبینی قرار گیرد. مجری پژوهش باید روش‏های اجرایی به منظور آزمایش طراحی و اجرای فرایند خودکار ورود داده‏ها، ایجاد و نگهداری نماید. انواع آزمون‏های به کار برده شده و مشخصات کارکنان مرتبط، باید مستند شوند.

اگر از رویه‏های اسکن بهره برده می‏شود، باید نرخ موارد عدم قبول و جایگزین شده برآورد شود. رویه‏های مدیریت داده‏های رد شده باید مستند شوند.

همچنین باید رویه‏های مناسب برای مدیریت نرخ جایگزینی‏های غیر قبول وجود داشته باشد.

7-5. کدگذاری

7-5-1. کلیات:

اگر از نرم افزار کدگذاری خودکار استفاده می‏شود، نرخ خطا باید برآورد شود. اگر نرخ خطا غیر قابل قبول باشد، فرهنگ داده‏ها (لغت نامه داده‏ها) باید بازنگری شود.

7-5-2. تهیه کدنامه

مجری پژوهش باید مطمئن شود که کدگذارها که بر روی پروژه کار می‏کنند دستور العمل‏هایی را در اختیار دارند که حداقل شامل موارد زیر است:

• خلاصه‏ای از کلیت پروژه.
• تعیین سؤال‏ها یا متغیرهایی که باید کدگذاری شوند.
• حداقل نسبت یا تعداد نمونه (و ساختار آن) که برای تهیه کدنامه استفاده می‏شود.
• هرگاه نیاز باشد، زیر گروه‏های خاص برای تهیه کدنامه اختصاص یابند (به عنوان مثال بر اساس منطقه، کاربر یا غیر کاربر)
• هرگاه مورد نیاز یا مناسب باشد راهنمای گنجاندن کدها در کدنامه
• هر گونه استفاده‏ای از کدنامه‏های پروژه‏های پیشین یا مراحل قبلی
• هر گونه الزامات یا دستورالعمل‏های خاص مختص پروژه مدیر پروژه باید کدنامه را قبل از شروع کدگذاری تائید و مستند نماید. این تائیدیه ممکن است شامل شبکه‏بندی، مخفف‏گذاری (کوتاه‏سازی)، به زبان دیگر بیان کردن، کدگذاری مجدد و پاک کردن کدها باشد. کدگذار/کدگذاران باید برای استفاده از کدنامه آموزش ببینند به عنوان مثال، باید از تصمیمات و قوانین که چه کدهایی باید شامل شوند و یا حذف شوند، آگاه شوند. بعد از تایید کدنامه، هرگاه کدهای بیشتری در طی فرآیند کدگذاری مورد نیاز و مناسب تشخیص داده شدند، تمام نسخه‏های کدنامه باید به روز شوند و هر پرسشنامه‏ای که پیشتر کدگذاری شده است، باید مطابق با کدهای جدید اصلاح شود.مجری پژوهش باید قوانین و دستورالعمل‏های شفافی برای چگونگی کدگذاری پاسخ‏های سایر و همۀ گزینه‏ها داشته باشد. اگر طبقه‏بندی‏های سایر و همۀ گزینه‏ها از 10% پاسخ‏هایی که باید کدگذاری شوند بیشتر شد، پاسخ‏ها باید با نگاه کوچک سازی اندازه گروه بازبینی شوند.7-5-7. باز بینی اگر کار یک کدگذار شامل خطای فراوان باشد، کار آن کدگذار (در پروژه) باید100% بازبینی شود و یا از نو انجام شود. اگر نیاز باشد باید آموزش مجدد مناسب به کدگذار داده شده تا نرخ خطاها قابل قبول گردد. اثربخشی آموزش مجدد باید بررسی و مستند شود. 7-6-1. ویرایش کردن داده‏هازمانی‏که ویرایش اجباری استفاده شده است، منطق این اجبار باید مستند شود و اجرای آزمایشی صورت گیرد، و نتایج آن مستند شود تا نشان دهد که این اجبار نتیجه مطلوب داده است.7-6-2. مقدمات ورود دادهوقتی این نوع از ویرایش استفاده می‏شود، باید منطق و قوانینی که به کار برده می‏شود مستند شده و کارکنانی که بر روی این بخش طرح کار می‏کنند باید نسبت به انواع کنترل‏ها و تصحیحاتی که ممکن است انجام دهند، توجیه شوند.7-7. مدیریت فایل داده‏ها
• ملاحظاتی در مدیریت فایل‏ها باید صورت گیرد تا از موارد زیر اطمینان حاصل گردد:
• هرگاه اسناد کاغذی پیش از ورود داده‏ها با دست ویرایش شده باشد، باید امکان تمایز میان پاسخ‏های اصلی پاسخ‏دهندگان یا مصاحبه‏کنندگان از کدها یا پاسخ‏هایی که توسط فرد یا افرادی که ویرایش را انجام می‏دهند، وجود داشته باشد.
• سابقه دقیق هر تغییر اعمال شده در مجموعه داده‏های اولیه باید نگهداری شود. هیچ داده‏ای نباید بدون آگاهی و تائید مدیر پروژه جایگزین شود. اولین گام در این فرآیند باید مقایسه با منبع اولیه داده‏ها باشد. تمام فرآیندهای جایگزین باید مستند شوند و در صورت درخواست در دسترس کارفرما باشند. تمام مشخصات ویرایش باید مستند شود.
• 7-6. ویرایش داده‏ها
• مجری می بایست خطاهای مکرر را تعریف و آن را مستند کند.
• یادداشت: دو رویکرد اصلی به باز بینی وجود دارد: مستقل و وابسته. باز بینی وابسته به این معنی است که بازبین دوم به کدگذاری اصلی دسترسی دارد. باز بینی مستقل به این معنی است که بازبین دوم به کدگذاری اصلی دسترسی ندارد. در بازبینی مستقل، کدگذاری اولیه و کدگذاری‏های بازبینی مقایسه می‏شوند و اگر متفاوت از هم بودند، کد صحیح توسط یک فرآیند داوری انتخاب می‏شود. در بازبینی‏های مستقل خطاهای بیشتری نسبت به بازبینی‏های وابسته شناسایی می‏شود.
• مجری پژوهش باید رویه‏های تعریف شده‏ای برای بازبینی کدگذاری هر پروژه داشته باشد. رویه‏ها باید وجود یک روش نظام‏مند برای بررسی حداقل %5 پرسشنامه‏های کدگذاری شده در هر پروژه را تضمین کنند و همچنین بازبینی باید توسط شخص دیگری (بازبین) انجام شود.
• 7-5-6. سایر طبقه بندی‏ها
• 7-5-5. به روز رسانی
• یادداشت: به دلیل این‏که کدگذاری پاسخ‏های باز اغلب وابسته به قضاوت شخص هستند، آموزش مناسب ضروری می‏باشد.
• 7-5-4. آموزش کدگذاری
• در جایی که پاسخ “نمی‏دانم” و “بدون پاسخ” داده شده، این‏ها باید از یکدیگر تمیز داده شوند.
• 7-5-3. تائیدیه کدنامه
• یادداشت: برای برخی متغیرها، مجری پژوهش می‏تواند از استانداردهای مصوب موجود برای طبقه بندی مواردی همچون صنعت، شغل و تحصیل استفاده کند.

• رکوردها درون فایل‏ها تکراری نباشند
• آخرین نسخه استفاده شده باشد.
• مجموعه داده‏های اصلی پالایش شده به درستی قابل شناسایی باشند.
• قبل و بعد از ویرایش داده‏ها، باید فراوانی‏ها و سایر آماره‏ها محاسبه شوند تا امکان مقایسه فراهم شود.

یادداشت: کیفیت رویه‏های وزن دهی را در 1.5.5 ببینید.

7-8. تحلیل داده‏ها

7-8-1. مشخصات تحلیل داده

تحلیلگر/محقق باید تحلیل داده‏ها را مطابق با مشخصات ارائه شده توسط مدیر پروژه/مسئول اجرایی پروژه انجام دهد.

7-8-2. سوابق تحلیل

مجری پژوهش باید سوابق توصیفی و دقیق فرآیند تحلیل را نگه دارد، تا اطمینان یابد از اینکه هر تحلیل انجام شده می تواند در آینده تکرار شود.

7-8-3. بازبینی تحلیل داده‏ها

مجری پژوهش باید رویه‏ها را به کار برد تا اطمینان یابد که جدول بندی‏ها و سایر خروجی‏ها بازبینی شده‏اند.

در این بازبینی باید حداقل موارد زیر بررسی شود:

• کامل بودن. یعنی تمامی جداول همان گونه که مشخص شده وجود دارند.
• مخفف سازی برای عناوین یا پاسخ‏های باز به صورت صحیح منعکس کننده تمام محتوا باشد.
• پایه هر جدول در مقابل دیگر جداول یا فراوانی‏ها صحیح باشد.
• نقاط توقف استاندارد در برابر سؤالات منبع بازبینی شده‏اند.
• تمامی اقلام داده‏های حاصل شده بر اساس منابع آن‏ها بازبینی شده‏اند.
• نمودارها برای زیر گروه‏ها و شبکه‏ها درست هستند.
• هیچ جدول پر نشده‏ای وجود ندارد (یعنی بدون داده)
• وزن دهی ( بوسیله جداول تست)
• شمارش فراوانی‏ها قبل از جدول‏گیری، تا اطمینان از دقت داده و تعیین اندازه‏های پایه برای زیرگروه‏ها بدست آید.
• املاء درست و خوانا بودن
• هر تحلیل آماری استفاده شده مناسب و صحیح است.
• برای خروجی‏های بعدی، کنترل‏های مناسب باید به کار گرفته شود.7-8-4. جداول داده
• وقتی داده‏ها به کارفرما گزارش می‏شوند، مثلاً در یک نسخه چاپی یا دیجیتال از جداول، به تناسب باید موارد زیر در نظر گرفته شوند.

• ارجاع به منبع واقعی سؤال که داده‏ها برای آن است.
• شامل توصیف هر روش وزن‏دهی به کار برده شده برای داده
• شناسایی واضح هر زیرگروهی که استفاده می‏شود.
• درج پایه محاسبه برای هر سؤال، تا تعداد پاسخ‏دهندگانی که واقعاً به سؤالات جواب دادند شناسایی شوند
• تعداد افرادی که پاسخ “نمی‏دانم” دادند و پاسخ ندادند.
• درج پایه های داده وزن داده شده و وزن داده نشده
• تعریف و توضیح کامل و دقیق از متغیرهایی که در تحلیل داده‏ها استفاده می‏شوند که شامل هر آزمون معنی داری، شاخص گذاری، امتیازدهی و محاسبه میانگین، میانه، مد، و انحراف معیار
• آزمون‏های آماری
• اطلاعات روی خنثی کردن سلول و دیگر تمهیدات به منظور اطمینان از رازداری
• اخطار بر روی نتایجی که در اثر وجود حجم نمونه کوچک، غیر قابل اطمینان هستنداگر داده مستقیماً به شکل الکترونیکی به کارفرما منتقل شود، موارد زیر باید قبل از انتقال داده‏ها بررسی شود:
• 7-9. انتقال داده الکترونیکی

• سازگاری شکل داده‏ها با مشخصات نرم افزاری که با کارفرما توافق شده است.
• کامل بودن (یعنی تعداد صحیح فایل‏ها و پرونده‏ها در هر فایل باشد)
• در صورت لزوم، گنجاندن مشخصات ساختاری داده‏ها
• در صورت لزوم، برچسب زدن به محتویات فایل‏ها و گنجاندن دستورالعمل روی محدودیت‏های استفاده
• در صورت درخواست، رمزگذاری فایل‏ها
• وجود ویروس در فایل‏ها

7-10. پشتیبانی، حفظ و امنیت داده‏ها

همه داده‏ها باید در امنیت نگهداری شود، تا مورد دسترسی نابجا، زیان یا از دست رفتن تصادفی قرار نگیرند.

مجری پژوهشی باید مطمئن باشد که همه داده‏ها مطابق کدهای حرفه‏ای (به فهرست مرجع مراجعه کنید)، قوانین اجرایی، مقررات قانونی و توافقات مذاکره شده با کارفرما، ذخیره و نگهداری شده‏اند.

داده‏های مربوط به پردازش داده‏ها ممکن است شامل موارد زیر باشد (اما تنها به این موارد محدود نمی‏شود):

الف- فایل داده‏های خام

ب- سایر فایل‏های الکترونیکی

ج- نسخه چاپی پرسشنامه‏ها و اقلام نمایش

د- کدنامه‏ها

ه- فایل‏های پروژه شامل اطلاعات مدیریت پروژه

و- پست الکترونیکی و سایر مکاتبات

مجری پژوهش باید رویه‏هایی را برقرار و حفظ کند تا اطمینان حاصل کند که فایل‏های کامپیوتری پردازش داده‏ها به وضوح مشخص شده‏اند.

هرگاه داده‏ها ویرایش، تصحیح و کدگذاری مجدد شده باشند و یا هر نوع تغییر دیگری در آن‏ها اعمال شده باشد، داده‏های اولیه، داده‏های نهایی و فایل‏های برنامه که داده‏ها را تغییر داده باید نگهداری شوند به نوعی که بتوان مجموعه داده‏های نهایی را از نو ساخت.

ممکن است پس از پردازش اصلی، تحلیل‏های اضافی دیگری درخواست شود. این نوع تحلیل‏ها باید با الزامات پردازش داده این استاندارد مطابقت داشته باشند.

برای هر واگذاری داده‏ها یا جداول، باید رویه‏هایی مناسب وجود داشته باشد تا ریسک افشای اطلاعات شناسه پاسخگو را به حداقل رساند.

6. گردآوری داده‏ها

6-1. کلیات

مدیریت گردآوری داده‌ها شامل دفتر مرکزی و مدیران منطقه‌ای(کسانی که جذب افراد را مدیریت می‌کنند)، سرگروه‌های (ناظران) محلی، سرگروه‌های واحدهای تلفنی، مسئولان تیم پرسشگر و گروه پشتیبانی درگیر در گردآوری داده‌ها می‏باشد. این افراد ممکن است بصورت تمام وقت و یا پاره وقت فعالیت کنند.

مجری پژوهش باید رویه‌هایی را جهت محرمانه ماندن اطلاعات پاسخگویان(حفاظت از محرمانه بودن مخاطب) و جلب اعتماد پاسخگویان بکار گیرد (بخش 2.3.6، مرور شود).

مشخصات پاسخگویان موجود در گزارشات (بعنوان مثال پرسشنامه‌ها) باید فقط برای اهداف اجرای پژوهش و کنترل کیفیت مورد استفاده قرار گیرند و تنها تا زمانی که ضرورت این اهداف ایجاب کند، نگهداری شوند.

6-2 مدیریت، گزینش و آموزش پرسشگران

6-2-1. کلیات

چنانچه عملیات میدانی به پیمانکار فرعی واگذار شود، الزامات بخش (5.3) باید جهت اطمینان از رعایت فعالیت‏ها و استانداردهای این بخش توسط شرکت برون‏سپاری شده به آن، رعایت شود.

یادداشت: این بندها (مواد) هم شامل مجریان پژوهش که خود مدیریت، جذب و آموزش پرسشگر را به عهده می‏گیرند و هم مجریان پژوهش که عملیات میدانی را به پیمانکار فرعی واگذار کرده و یا به شرکت‏های مستقل گردآوری داده برون‏سپاری می‌کنند، می‏شوند.

6-2-2. کارکنان مدیریت گردآوری داده ها

کارکنان مدیریت گردآوری داده ها باید بطور شایسته ای جهت انجام وظایف محوله شامل تخصیص کارها، کنترل پیشرفت کار، آموزش و ارزیابی پرسشگر و اعتبار سنجی کار، آموزش داده شوند. همچنین این کارکنان باید بطور منظم ارزیابی شده و در صورت نیاز بطور مستمر آموزش داده شوند. صلاحیت‏ها و آموزش‏های داده شده به کارکنان مدیریت گردآوری داده‏ها باید توسط مجری پژوهش مستند گردند.

6-2-3. گزینش پرسشگران

مجری پژوهش باید صلاحیت پرسشگران بالقوه را براساس صلاحیت‏ها و سوابق کاری، و/یا مصاحبه گزینش و/یا مراجع استخدام‏های قبلی ارزیابی کند. چنانچه سطوح بکارگیری متناسب با تجربه قبلی وجود داشته باشد، باید از آنها برای انجام کار مربوط به پروژه‌های خاص استفاده کرد. ارزیابی صلاحیت ممکن است نیازمند ارزیابی مهارت‌های زبانی همچون توانایی دنبال کردن دستورالعمل‏ها به زبان بکار برده شده در دستورالعمل‏های گردآوری داده و قابلیت‏های متناسب با زبان مادری مورد نیاز برای گردآوری داده‏ها باشد.

تمام اطلاعات مربوط به پرسشگران که طی فرآیند جذب و یا در مراحل بعد (همچون امتیازهای آموزشی و نتایج اعتبارسنجی) بدست می آیند باید مستند شده و طی مدت همکاری با مجری پژوهش و تا یکسال پس از آن نگهداری شوند.

یادداشت: با وجودی که بازه زمانی یک ساله برای نگهداری سوابق پرسشگران، الزامات این استاندارد را پوشش می‏دهد، ممکن است الزامات دیگری، مثل الزامات قانونی دوره زمانی بیشتری برای نگهداری سوابق پرسشگران را ایجاب نماید.

در جاهایی که پرسشگران از طریق مراکز کاریابی گزینش شوند، ممکن است اطلاعات گزینش کمتر شرح داده شده باشد، اما حتما باید نشان دهنده مهارت‏ها و سوابق مرتبط باشد.

6-2-4. آموزش‏های پایه ای برای پرسشگران جدید

به جز موارد معین، همه پرسشگران باید آموزش‌های پایه‌ای را در سطحی که در ادامه می‌آید، ببینند. همه این آموزش‌ها باید توسط مجری پژوهش ارائه گردد، به استثنای مواردی که از سوی یک مجری پژوهش دیگر که حائز الزامات این استاندارد است، اعلام شود که آموزش‌های مربوطه (متناسب با وظایفی که قرار است به عهده گرفته شوند) ارائه داده شده است. روش‏های آموزشی باید مطابق الزامات زیر از سوی مجری پژوهش انتخاب شوند.

محتوا و گستره (وسعت) آموزش‏های پایه ای باید متناسب با ماهیت کاری که قرار است انجام شود باشد (همچون مصاحبه رو‏در‏رو، مصاحبه تلفنی، گزینش مخاطب کیفی، ممیزی خرده فروشی). چنانچه کار میدانی بصورت مستمر (متوالی) برای انجام کارهای متفاوتی (متفاوت از فعالیت‏هایی که در حال حاضر مشمول آموزش هستند) شامل مصاحبه کامپیوتری، بکار گرفته شده باشد، آموزش‏های پایه‏ای تکمیلی مناسب را باید بگذراند.

آموزش پایه ای باید حداقل شامل موارد زیر باشد:

• اصولی کلی پژوهش‏های بازار، افکار عمومی و اجتماعی
• الزامات اخلاقی (به فهرست کدهای قابل اجرای بین‏المللی مراجعه شود)، شامل محرمانه بودن پاسخگویان و حفاظت از داده‏ها
• مهارت‏های مصاحبه و دیگر تکنیک‏های مرتبط
• در صورت نیاز، کار با کامپیوتر (بعنوان مثال در مصاحبه کامپیوتری)
• ایفای نقش مصاحبه و مصاحبه‏های آزمایشی (و دیگر شیوه‏های گردآوری داده‏ها)در صورت امکان، پرسشگران در روز اول کاری باید به همراه مدیریت گردآوری داده‌ها باشند و در تجربۀ اول کاری آن‏ها بعد از دورۀ آموزشی باید عملکرد مصاحبه‌گر نظارت و بررسی شود (مراجعه شود به 2.4.6 در مورد مصاحبه تلفنی)، و بازخورد آن به پرسشگر اعلام شود. اگر چنین نظارت‌ها و یا همراهی‌هایی صورت نمی‌گیرد؛ تمام کارها از مرحلۀ اول باید طبق موارد 4.6 و 5.6 معتبر شود.استثناء؛ طرحی که وظایف گردآوری داده‏ها در آن بسیار ساده است، (به طور مثال شمارش ترافیک)، ممکن است حداقل مدت زمان دورۀ آموزشی پایه از آنچه در بالا گفته شد کمتر شود و یا ممکن است جلسۀ آموزشی با جلسۀ توجیهی پروژه ادغام شود. دلایل این چنین جلسات آموزشی کوتاهی باید مستند شود و اگر پرسشگران قرار است متعاقباً در پروژه‌های دیگری مورد استفاده قرار گیرند، آموزش پایه‌ای کامل باید ارائه شود.مدت زمان مشخص برای آموزش پایه باید به عنوان حداقل سطح در نظر گرفته شود و بسته به نوع کار ممکن است آموزش کامل‌تری مورد نیاز باشد.یادداشت: به طور کلی در نظر گرفته می‌شود که در صورت تقاضا از سایر ارائه دهندگان خدمات پژوهشی؛ تائیدیه آموزش پایه‏ای ارائه شده به افراد در دسترس آنها قرار می‌گیرد. 6-2-5. آموزش سازمانی پرسشگران. یادداشت: آموزش سازمانی ممکن است با آموزش پایه‌ای یا جلسۀ توجیهی اولین مأموریت ترکیب شود.  پرسشگرانی که به طور منظم توسط مجری پژوهش به کار گرفته می‌شوند (به عنوان مثال برای پنج پروژه (دوره) یا بیشتر در یک سال تقویمی) حداقل یک بار در سال باید ارزیابی شوند. پرسشگرانی که کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرند باید در فواصل زمانی مناسب ارزیابی شوند. هرگونه ارزیابی باید اجازۀ گفتگو بین پرسشگر و مدیر گردآوری داده‌های مجری پژوهش را به صورت حضوری یا تلفنی بدهد و باید در برگیرندۀ بازخورد اعتبار کار نیز باشد. ارزیابی باید به طور مثال بر پایۀ نتایج اصلاح پرسشنامه، اعتبار کار میدانی، همراهی و یا نظارت مصاحبه صورت پذیرد. ارزیابی ممکن است یکسری نیازهایی را برای آموزش‌های بیشتر افراد پرسشگر شناسایی کند یا نیاز به چنین آموزش‏هایی ممکن است از راه‏های دیگر شناسایی شود. گزارش و جزئیات ارزیابی از همه نوع آموزش اضافی ارائه شده باید همراه با سابقۀ پرسشگران مستند و حفظ شود. هر دو طرف باید توسط امضاء یا شیوه‌ای معادل کامل بودن آموزش یا ارزیابی را رسمیت دهند.6-3. گردآوری داده‌ها توسط کار میدانی برای پرسشگران، به جز آن‏هایی که تنها با تلفن کار می‌کنند، باید توسط مجری پژوهش کارت هویت صادر شود و این کارت ترجیحاً با عکس باشد. کارت هویت باید شامل نام پرسشگر، تاریخ صدور و تاریخ انقضاء و همچنین نام و اطلاعات تماس مجری پژوهش که به آن تعلق دارد باشد. 6-3-2. اطمینان مجدد مخاطب مستندات اعتماددهی به پاسخگویان در مصاحبۀ حضوری باید ارائه شود و این مستندات باید همراه با اطلاعات تماس مجری پژوهش باشد. در مصاحبه‌های تلفنی نیز در صورت درخواست پاسخگو باید اطلاعات تماسی مجری پژوهش ارائه شود.در صورتی که پاسخ‌دهندگان کودکان (از نظر قانونی بیانگر افراد زیر سن قانونی در منطقه‌ای که قرار است اطلاعات گردآوری شود) و یا افراد آسیب‏پذیر می‌باشند، باید مراقبت‌های ویژه صورت پذیرد. در این موارد مراحل مناسب جهت اطمینان از اینکه والدین و سرپرست و یا افراد مشابه و همچنین خود پاسخگو درک مناسب و کافی از طرح و مستلزمات آن دارند، باید طی شود. کلیۀ اسناد (برای مثال به عنوان قسمتی از پرسشنامه) باید نگهداری شوند تا بیانگر این باشند که کلیه شرایط و الزامات ملاحظه شده است. آموزش‌های خاص برای مصاحبه‌گران و افراد دیگری که درگیر این طرح هستند؛ در این نوع از گردآوری داده‏ها ضروری می‌باشد.6-3-4. جلسه توجیهی پروژهآموزش برای پروژه‏های کمی شامل موارد زیر می‏باشد:-رویه‏های انجام نمونه‏گیری-روش شناسی -آموزش/ شرایط اجرای پرسشنامه جلسه توجیهی طرح پژوهشی کیفی باید شامل موارد زیر باشد:2– ضوابط کلیدی گزینش 4- افرادی که برای هر مصاحبه گروهی یا مصاحبه عمیق گزینش می شوند6- محدودیت‏های موجود برای افراد شرکت کننده در مصاحبه عمیق و یا جلسات گروهی 6-3-5. تاریخ و دوره اجرای کار میدانی یادداشت: این موارد مربوط به قسمت اعتبارسنجی مصاحبه در قسمت 2.5.6 و 4.6 است . 6-3-6. مشوق‏های داده شده به پاسخ دهندگاناز مشوق‏ها به عنوان قدردانی و ایجاد انگیزه‏ای برای مشارکت استفاده می شود. ماهیت مشوق‏ها باید به گونه‏ای باشد که باعث انحراف پاسخ‏ها نشود.6-4. اعتبار سنجی کار میدانی (به استثنا پژوهش کیفی)هدف از اعتبار سنجی، بررسی تطابق گردآوری داده‏ها توسط پرسشگران با چارچوب‏ها و الزامات پروژه (پرسشنامه‏ها الزامات پرسشنامه‏ها و الزامات عمومی) می‏باشد که در جلسات آموزشی گفته شده است. اعتبار سنجی باید در اسرع وقت پس از انجام کار میدانی و قبل از اینکه نتیجه داده­ها مورد پردازش قرار گرفته و به مدیریت گزارش شوند، انجام شود (بیشتر از 6 هفته نشود).- اعتبارسنجی کار همه پرسشگران که به تازگی استخدام شده اند برای اولین پروژه آن­ها نیاز است.سوابق ثبت شده پرسشگران به کار گرفته شده توسط مجری پژوهش، اعم از تاریخ و دوره انجام پروژه برای هر فرد جهت اعتبارسنجی شناسایی می­شود. 1 – در سطح پروژه (مثلا جایگزینی مصاحبه‏ها، اعتبارسنجی بیشتر، مشروط کردن داده‏ها)  بر اساس نوع گردآوری داده‏های مد نظر، اعتبارسنجی به صورتی که در زیر مشخص شده است با کنترل سوابق اطلاعات ایجاد شده (مثل پرسشنامه‏ها ، فایل‏های اطلاعاتی) و یا تماس مجدد با پاسخ دهنده (همچنین مراجعه مجدد) و یا نظارت انجام می شود. تماس مجدد با پاسخ دهنده برای اعتبارسنجی این مسئله است که مصاحبه یا معادل آن انجام شده است و دستور العمل‏ها پیروی شده اند. طول مصاحبه و پاسخ‏ها به سوالات کلیدی از جمله مشخصات فردی و سایر سوالات تایید صلاحیت مربوط به سهمیه پرسیده شده‏اند. تماس مجددا می تواند توسط هر وسیله ای انجام شود مثل تماس مستقیم با پاسخ دهنده (مثلا چهره‏به‏چهره، با تلفن، با پست یا ایمیل ) . تماس مجدد ممکن است شیوه مناسب تایید برای همه انواع مصاحبه‏ها باشد خصوصا مصاحبه چهره‏به‏چهره و آن‏هایی که در مکان‏های مرکزی انجام می‏شوند (جایی که تماس مجدد چهره‏به‏چهره ممکن است بلافاصله پس از مصاحبه انجام شود).یادداشت: اگر مصاحبه‏ها چهره‏به‏چهره بر روی نوار ضبط می‏شوند، می‏توان آن‏ها را کنترل کرد. همچنین فرد می‏تواند توسط سوپروایزرهای همراه، کار نظارت و کنترل مستقیم را انجام دهد. کنترل و نظارت CATI و CAPI را می‏توان از طریق فایل‏های زنگ کلیدی که نشان می‏دهند چه موقع مصاحبه کننده‏ها با سوالات مشکل دارند انجام داد.اعتبارسنجی (بر اساس نوع) حداقل در سطوح زیر انجام می‏شود. سطوح اعتبارسنجی بر اساس مصاحبه‏های صورت گرفته و اعتبارسنجی‏های انجام شده محاسبه و ارزیابی می‏شوند.برای همه پروژه‏هایی که گردآوری داده‏ها با مصاحبه کردن انجام می‏شود، تایید یا بوسیله تماس مجدد یا کنترل و نظارت تا سطوح نشان داده شده در زیر است، خواه اطلاعات ثبت شده بررسی شده باشد یا خیر.حداقل سطح تایید کنترل و نظارت 5 درصد مصاحبه‏ها/موارد با حداقل نظارت یا شنود 75 درصد تمام مصاحبه تحت کنترل خواهد بود. همه پرسشگران که برروی یک پروژه کار می‏کنند باید اعتبارسنجی یا تحت نظارت قرار گیرند. در موارد استثنایی انجام دادن تماس مجدد یا نظارت و کنترل تا سطح مدنظر می‏تواند از لحاظ سازمانی غیر ممکن باشد یا ممکن است بر خلاف منافع پاسخ دهنده باشد. در چنین مواردی اسناد پروژه توضیح می‏دهند که چرا این اتفاق می‏افتد و چه مراحل دیگری برای تایید مجموعه اطلاعات انجام می‏شوند.6-4-4. اسناد اعتبارسنجی گزارشات شامل این موارد می‏شوند:
• گزارشات اعتبارسنجی برای هر پروژه یا قسمتی از آن باید ثبت شوند.
• حداقل سطح تایید تماس مجدد 10 درصد مصاحبه‏ها/ موارد خواهد بود.
• جایی که بررسی اطلاعات ثبت شده تنها شیوه اعتبارسنجی است که می‏توان استفاده کرد (مثل تحقیقات نظارتی ممیزی‏های خرده‏فروشی) سطح مورد نیاز 100 درصد است. هیچ سطح خاصی در جایی که بررسی ثبت اطلاعات همراه با شیوه‏های دیگر انجام می‏شود مشخص نمی‏شود:
• 6-4-3. سطوح اعتبارسنجی
• نظارت شامل گوش دادن به مصاحبه‏ها در زمان انجام مصاحبه با استفاده از تجهیزات مناسب یا گوش دادن به ضبط مصاحبه‏ها می‏شود. هم مصاحبه‏گر و هم پاسخ دهنده باید قابل شنیدن باشند. مصاحبه کننده آگاهی پیدا میکند که ممکن است بر روی هر مصاحبه نظارت وجود داشته باشد اما نمی‏داند که آیا مصاحبه خاصی در حال نظارت است یا خیر. وقتی که مصاحبه چند زبانی است کارکنانی که در زبان‏های مربوطه روان هستند، نظارت را انجام می دهند. نظارت به طور خاصی برای مصاحبه‏های تلفنی که از مکان‏های مرکزی مجهز انجام می‏شوند مناسب است.
• بازبینی اطلاعات ثبت شده همراه با سایر شیوه‏ها استفاده می شود اما در بعضی از انواع گردآوری داده‏ها، این تنها شکل کارآمد اعتبارسنجی است (مثل تحقیقات مشاهده‏ای همچون ممیزی خرده‏فروشی‏ها و خرید پنهان). بازبینی اطلاعات ثبت شده ممکن است به طور مقتضی شامل کامل بودن اطلاعات، حفظ سهمیه‏های نمونه، انسجام پاسخ‏ها و مقایسه پاسخ‏ها با داده‏های نرمال یا بین پرسشگران باشد. بررسی‏ها ممکن است به صورت دستی یا بوسیله کامپیوتر انجام شوند. این ممکن است به بررسی گزارشات مرتبط ربط داده شود مثل رسیدهای خریداری از خرید پنهان.
• 6-4-2. شیوه‏های اعتبارسنجی
• 2– در سطح پرسشگران (مثلا آموزش مجدد) در مورد اختلافات جدی (مثلا مصاحبه‏های ساختگی) کار فعلی فرد هم‏زمان از سوی فرد دیگری مورد بررسی مجدد و اعتبارسنجی قرار گیرد.
• زمانی که توسط اعتبارسنجی تشخیص داده شد که کار دارای مشکل است، اقدامات اصلاحی در دوسطح انجام می گیرد:
• – کار همه پرسشگرانی که معمولا در پروژه‏ها به کار گرفته می شوند باید چند بار بررسی شود. نیازی به بررسی کار این افراد برای هر پروژه نیست. (نتیجه اعتبار سنجی می تواند در کارهای انفرادی بعدی موثر باشد)
• اعتبارسنجی باید توسط مدیر گردآوری داده­ها که در همه موارد شخص دیگری غیر از افرادی هستند که داده­ها را جمع آوری می­کنند، صورت گیرد. همه مجموعه اطلاعات هر پروژه با استفاده از شیوه­های مطابق با 2.4.6 اعتبارسنجی می­شوند. در اعتبارسنجی موارد زیر باید در نظر گرفته شود.
• یادداشت: برای اعتبارسنجی پژوهش کیفی 5.6 را ببینید .
• 6-4-1. کلیات
• در مواردی که مشوق به پاسخگو داده می شود، ماهیت مشوق‏ها باید به عنوان بخشی از مستندات طرح ثبت شوند .
• اطلاعات مربوط به هر مصاحبه و هویت شخص پرسشگر مسئول گرد‏آوری داده‏ها یا مشاهدات باید ثبت گردد.
• 7- تجهیزات لازم برای مشاهده.
• 5- روش‏های قابل قبول و غیر قابل قبول گزینش
• 3– سهمیه‏های مورد نیاز
• 1– تاریخ‏ها و دوره‏های کار میدانی
• -سایر الزامات مخصوص طرح
• -سهمیه درنظر گرفته شده
• -تاریخ انجام کار میدانی
• پرسشگران باید برای هر پروژه آموزش دیده باشند (یا به طور اختصاصی برای هر دوره از پروژه) حتی اگر پروژه مورد نظر شروع شده باشد. آموزش باید طوری باشد که منجر به یادگیری کامل فرد گردد. آموزش می تواند رو‏در‏‏‏‏‏رو، از طریق تلفن و یا به صورت مکتوب صورت گیرد. در هر حالت باید سابقه آموزش به افراد ثبت گردد تا معلوم شود تمام افراد حاضر در پروژه آموزش دیده اند.
• 6-3-3. گردآوری داده‏ها از کودکان یا پاسخ‌دهندگان (آسیب‌پذیر)
• تمام روش‌های ارتباطی با پاسخ‌دهندگان باید شامل خلاصه‌ای از دستورالعمل قوانین محرمانه بودن مخاطب، اهداف اصلی تحقیق که اطلاعات ممکن است برای آن‏ها استفاده شوند و تا حد امکان نام مرکز خدمات پژوهشی، آژانس پیمانکاری و یا مشتری‏ها باشد. پاسخگویان باید بدانند که همکاری داوطلبانه می‌باشد.
• 6-3-1. سند هویت پرسشگران (ID)
• آموزش بیشتر، همانطور که در بالا شرح داده شد، باید از نیاز به آموزش اضافی؛ زمانی که یک پرسشگر برای نوع جدیدی از کار یا مسئولیت اختصاص داده می‌شود، متمایز شود. برای مثال، کار نظارت یا مصاحبۀ تخصصی (رجوع شود به4.2.6)
• یادداشت: ارزیابی مؤثر می‌تواند به صورت بازخورد مداوم توسط گزارش مدیریت گردآوری اطلاعات از عملکرد پرسشگران بعد از تایید طرح صورت گیرد. (به طور مثال از طریق نظارت مصاحبه‏گران تلفنی)
• 6-2-6. آموزش مستمر و ارزیابی پرسشگران
• همچنین ملزومات کلیدی و دستورالعمل‌های کلی که به پرسشگران داده می‌شود باید به صورت مستند در دسترس کلیه پرسشگران و مجری پژوهش قرار گیرد.
• علاوه برآموزش پایه‌ای بر طبق 4.2.6، مجری پژوهش باید تمامی پرسشگران را بر اساس الزامات خاص خود آموزش دهد، که شامل چگونگی سازماندهی اطلاعات جمع‌آوری شده و مدیریت آن‏ها می‌باشد. روش ارائه این نوع آموزش و محتوای آن می‌تواند یک موضوع برای مجری پژوهش باشد. اما سوابق استخدامی پرسشگران باید آموزش‌های سازمانی کسب شده و نحوه‏ی ارائه آن را نشان دهد.
• آموزش‌های پایه‌ای ارائه شده به پرسشگران باید از نظر محتوا، مدت زمان و هویت مربی مستند شود. سوابق آموزش باید توسط کارآموز و مربی امضا و یا از طریق شیوه‌ای معادل تصدیق شود.
• برای تحقیقات مشاهده‌ای مثل خرید پنهان؛ حداقل مدت دورۀ آموزشی مشخص نشده است و ممکن است آموزش با جلسۀ توجیهی ترکیب شود.
• حداقل زمان برای آموزش پایه‌ای مصاحبه تلفنی و حضوری و گزینش کیفی(به استثنای آموزش اضافی سازمانی رجوع شود به 6.2.5) باید 6 ساعت باشد. تقریباً نیمی از زمان آموزش باید به تعامل بین مربی و کارآموز اختصاص داده شود.

• نام فردی که اعتبارسنجی را انجام می‏دهد.
• توضیحی در مورد شیوه‏های اعتبارسنجی مورد استفاده از جمله اینکه چه چیزی در تماس مجدد با پاسخ دهنده در صورت کاربرد، پوشش داده می‏شود.
• مشخصات و هویت فردی که کارش اعتبارسنجی شده است.
• توضیح در مورد تمام اختلاف‏های کشف شده
• گزارش از فعالیت اصلاحی/ فعالیت پیشگیرانه که هم در سطح پروژه و هم در سطح فرد انجام شده است.
• تایید اینکه اعتبارسنجی لازم صورت گرفته است. اسناد اعتبارسنجی بایستی هم بر اساس پروژه و هم کارمند انفرادی قابل بازیابی باشند.6-5-1. گزینش پاسخ دهنده یادداشت: استخدام پاسخ‏دهندگان در مطالعات کیفی معمولا مجزا از نظارت واسطه‏ها در گروه‏ها یا مصاحبه‏های عمیق صورت می‏گیرد. گزینش به جای اینکه به وسیله افراد گرداننده گروه‏ها و مصاحبه‏های عمیق انجام شود، معمولا توسط پرسشگران انجام می‏گردد.6-5-2. اعتبار سنجی بکارگیری پاسخ دهندگان تلفن از یک مرکز تلفن صورت گیرد، اعتبارسنجی ممکن است توسط نظارت یا تماس مجدد با پاسخ‏دهنده صورت گیرد. ابتکار عمل‏های مشارکتی از سوی مجری پژوهش ممکن است برای پیشگیری از مشارکت اضافی پاسخ دهنده انجام شوند. (مراجعه شود به 2.4.6)
• در مصاحبه گروهی، هویت پاسخگویان باید تایید شود.
• همه پاسخ دهندگان گزینش شده به وسیله یکی از شیوه‏های زیر اعتبارسنجی می‏شوند. لازم است در جایی که اختلاف وجود دارد اقداماتی صورت گیرد . (مراجعه شود به 1.4.6)
• جزییات پاسخ دهندگان و اینکه چگونه گزینش شده‏اند باید بر روی پرسشنامه‏ها یا اسناد معادل ثبت شود و در دسترس ناظران قرار گیرد و به عنوان اسناد پروژه مشروط به حفظ محرمانه بودن اطلاعات پاسخ دهنده، حفظ شوند. (مراجعه شود به 1.6)
• 6-5. جمع آوری داده‏های کیفی

تماس مجدد با پاسخگو می‌تواند بین زمان گزینش و مصاحبه عمیق یا در همان جلسه مصاحبه عمیق/ گروهی صورت گیرد.

تماس مجدد می‌تواند به کمک هر رسانه‌ای که شامل ارتباط مستقیم با پاسخگویان باشد صورت پذیرد (برای مثال به صورت حضوری، تلفنی، پستی یا پست الکترونیک) هر کجا که اعتبار چه به صورت خود‏ تکمیلی یا اعتبار از طریق توزیع پرسشنامه در مصاحبه گروهی صورت پذیرد باید توسط فردی غیر از گزینش‏گر اصلی اجرا شود.

اعتبار مدارک باید طبق 4.4.6 فراهم شود.

یادداشت: هدف اولیه اعتبار گزینش پاسخگو تایید مشخصات فردی و دیگر معیارهای گزینش پاسخگویان است و هدف دیگر اجتناب از شرکت پاسخگویان مازاد بر آنچه که در پروپوزال طرح نوشته شده است، می‌باشد. (مراجعه شود به 3.3.15)

6-5-3. مجری کیفی

برگزاری گروه باید توسط کارمندان آموزش دیده و ماهر انجام شود.

یادداشت: الزامات آموزش پرسشگران طبق بند 6.2 رانمی­توان برای مجریان کیفی اعمال نمود.

جریان باید کاملاً و به صورت صریح و خلاصه تکنیک­ها و هر آنچه هدف بحث است را از قبل فراهم کرده باشند.

هر تعدیل‏کننده باید تا حد امکان با اهداف تحقیق و نتایجی که ایجاد می‌شوند، مواد محرک و تکنیک‏های خاص که در زمینه‌های کاری قبلی استفاده شده‌اند آشنا شود.

مجریان باید گزارشی از تمام مشکلات با نتایج پیدا شده در مصاحبه گروهی را با توجه به موارد زیر فراهم کنند:

1.سازگاری پاسخگویان با مشخصات مورد نظر

2. مناسب بودن امکانات سمعی و بصری اتاق‏های مورد استفاده در مصاحبه گروهی.

3. کارایی میزبان یا فردی که گروه را تحویل می‌گیرد.

هر کجا که مجری مطرح می‌کند که استخدام پاسخگویان با شرایط مورد نیاز هماهنگ نبوده است باید تمام اختلافات را برای ایجاد مدیریت مناسب مجری پژوهش گزارش کنند.

6-5-4. ثبت تحقیق کیفی و محرمانه نگه داشتن پاسخگویان

سوابق کامل از پاسخ‏های مصاحبه گروهی و عمیق معمولاً از طریق ضبط (مثلاً شنیداری یا تصویری) باید نگهداری شوند. پاسخگویان باید به ضبط صدا و تصویرشان و استفاده مشخص از ضبط شده‏ها (استفاده شخص ثالث را نیز شامل می شود) و هرگونه انتقال داده‏ها (مثلاً به مشتری) آگاه باشند و رضایت دهند. رضایت کتبی پاسخگو می‏تواند راه مناسبی ‌باشد.

استفاده و انتقال داده‏های ثبت شده تنها در جهت اهداف تحقیق می‏بایست باشد.

جایی که شخصی ثالث (شامل مشتری هم می شود) مصاحبه گروهی و عمیق را مشاهده می‌کند، پاسخگو باید از این مساله آگاه باشد، مخصوصا اگر مشاهده‏گر در منطقه پنهانی باشد.

داده‌های ثبت شده باید برچسب خورده تا پروژه و پاسخگویان قابل شناسایی باشند (از جمله ارجاع به سوابق دیگر) و تاریخ مصاحبه عمیق یا گروهی ثبت شده باشد.

6-6. گردآوری داده‏های خود تکمیلی

6-6-1. کلیات

تبصره‏های 6.6.2 تا 6.6.5 به نوعی به گردآوری داده می پردازد که در آن پاسخگو هنگام ارائه پاسخ‏ها تماس حضوری یا تلفنی با پرسشگر یا دیگر نماینده‏های ارائه دهنده خدمات پژوهشی، ندارد. مثال‏های زیر خودتکمیلی را شامل می‏شود (ولی محدود به این‏ها نیست):

1- تحقیقات پستی، مثل نظرسنجی پستی یا حالت دیگر که پرسشنامه چاپی برای خود تکمیلی گذاشته می‌شود.

2- پژوهش خاطره نگاری

3- مبادله اطلاعات الکترونیکی (Electronic data interchange (EDI)) هر کجا که اطلاعات به صورت مستقیم از اسناد ذخیره شده در کامپیوتر شرکت به دست می‌آیند.

4- ارسال دیسکت، هر کجا که دیسکت شامل پرسشنامه خودتکمیلی به پاسخگو فرستاده می‌شود و پاسخگو پرسشنامه را تکمیل کرده و به مرکز تحقیقات برمی‌گرداند.

5- ورود تلفنی اطلاعات، هر کجا که پاسخگو به تلفن گویا تماس میگیرد و به وسیله دکمه‌های تلفن به سوالات پاسخ می‌دهد.

6- ورود از طریق شناسایی صدا، جایی که پاسخگو به تلفن گویا جواب میدهد و کامپیوتر جواب‏ها را با تکرار آنها بازبینی می‏کند.

7- تکمیل و ارجاع پرسشنامه از طریق اینترنت.

8- مصاحبه گروهی آن لاین یا روش‏های تعاملی دیگر بوسیله اینترنت.

پرسشنامه اینترنتی می‌تواند توسط پاسخگویان ارسال (پست الکترونیکی) شود و یا پاسخگویان می‌توانند فرم پرسشنامه را از سایت مجری پژوهش دانلود کنند. (نمونه‌های پاسخگو می‏توانند کاربرد موردی برای پروژه خاصی داشته باشند و یا از پانل دسترسی گرفته شده باشند).

یادداشت: خوداظهاری می‌تواند به کمک کامپیوتر انجام شود که خوداظهاری به کمک کامپیوتر

(computer-assisted self intervieng -CASI) نامیده میشود. CASIاغلب به عنوان قسمتی از مصاحبه CAPI استفاده می‌شود. زمانی که مصاحبه‏گر به قسمت سوالات حساس می‌رسد کامپیوتر مقابل پرسشگر روشن شده و مصاحبه به صورت دستورالعمل‏های منتقل شده کتبی یا شنیداری (از طریق گوشی) به پاسخگو ادامه پیدا می‏کند.

یادداشت: از آنجا که سرعت پیشرفت بیشتری در این بحث مورد انتظار است، مرور و به روز رسانی شرایط خودتکمیلی مجموعه داده‏ها ضروری است.

6-6-2. نمونه‏گیری برای تحقیقات خود تکمیلی/ اینترنتی

در مرحله طراحی پروپوزال طرح یا گزارش به کارفرما، جزئیات روش نمونه‌گیری باید ارائه شود، اینکه چگونه مشکلات بالقوه نمونه‌گیری شامل معرف بودن و خودگزینی پاسخگویان شرکت کننده و تاثیر این عوامل بر کیفیت و نتایج داده‌ها، اداره می‌شوند.

هرکجا پانل در دسترس مورد استفاده است جزئیات باید شامل چگونگی گزینش پانل و انتخاب پاسخگویان از آن باشد.

6-6-3. اعتبارسنجی پاسخگویان

در مرحله طراحی پروپوزال تحقیق یا در گزارش به کارفرما جزئیات باید در برگیرنده چگونگی اعتبارسنجی پاسخگویان باشد از جمله مقابله با مساله عدم کنترل اینکه چه شخصی در گردآوری داده‏های اینترنتی و خود تکمیلی پاسخگو است. همان‏طور که در مورد نمونه‏گیری تاثیر این مسائل بر کیفیت نتایج داده‏ها باید مورد بحث قرار گیرد.

6-6-4. پیش آزمون پرسشنامه خودتکمیلی

پرسشنامه‌ها باید قبل از استفاده مورد آزمون قرار گیرند و نتیجه هر آزمون و فعالیتی باید مستند شود. اگر پرسشنامه مشابه آزمون شده و به صورت اساسی مستندسازی شده است و به صورت مقایسه‏ای مورد استفاده قرار گرفته می‌توان آزمون محدودتری اعمال کرد. دستورالعمل برای خودتکمیلی باید به عنوان قسمتی از پرسشنامه یا لیست ضمیمه شده به پرسشنامه در نظر گرفته شود.

6-6-5. حراست از پاسخگو

برای تمامی مجموعه داده‏های خودتکمیلی به خصوص آن‏هایی که از طریق اینترنت است روش‏هایی باید جهت متقاعد کردن امنیت و رازداری اطلاعاتی که پاسخگو ارائه می‏دهد اجرا شود.

تعهد امنیت و رازداری باید به پاسخگو داده شود و این تعهد می‏تواند یک فرم توضیحات باشد که قسمتی از پرسشنامه را تشکیل می‌دهد یا همراه پرسشنامه ارائه شود.

پاسخگو باید کاملاً قبل از مشارکت در طرح از اطلاعاتی که ممکن است تصمیم او را تغییر دهد آگاه باشد. مسائلی مثل موضوع طرح، هدف کلی از گردآوری داده‏ها، میزان زمان تقریبی مورد نیاز جهت پاسخ دهی. جایی که پاسخگویان کودکان هستند، فراهم کردن حراست باید مطابق با مورد 3.3.6 صورت بگیرد.

 

6-7. جمع آوری داده ها از منابع ثانویه

منابع داده های ثانویه مانند موارد چاپ شده، پایگاه های داده ، و غیره بایستی همانند پایایی و ماهیت ثبت شود. هر جا که داده های ثانویه در گزارش کارفرما استفاده می شوند، منابع آنها باید آورده شود.

6-8. اسناد جمع آوری داده

در تکمیل اسناد (شامل فایل های کامپیوتری) باید تمام مراحل جمع آوری داده ها، شامل آنچه برنامه ریزی شده بود و آنچه واقع شده، ذکر شود.

لزومی ندارد این پرونده به طور جداگانه از سوابق دیگر پروژه نگهداری شود. لزومی به نگهداری خصوصی این اسناد در بخش جمع آوری داده نیست.

اسناد با توجه به نوع پروژه باید شامل موارد زیر باشند:

– نسخه هایی از ابزار جمع آوری داده شامل پرسشنامه ها ، مشوق ها، گزارشی خلاصه از پرسشگران، اوراق مصاحبه و غیره.

– روش نمونه گیری شامل چارچوب نمونه و منابع دیگر، نحوه انتخاب ، سهمیه ها و غیره.

– اطلاعات مربوط به پرسشگر، حجم کار (مانند تعداد مصاحبه ها) و نوع کار (مصاحبه رو در رو، مصاحبه های تلفنی و گزینش) تحویل شده و پس گرفته شده از آنها.

– تمام فایلهای مربوط به اعتبار سنجی جمع آوری داده و هر اقدام اصلاحی صورت گرفته بر روی آنها (همچنین قسمت 1-4-6 را ببینید)

– نرخهای پاسخگویی، ضرایب نفوذ یا اندازه معادل.

– خلاصه ای از وجوه تمایز فرآیند جمع آوری داده هایی که از قبل برنامه ریزی شده بود و آنچه در واقع تکمیل گردید از جمله حجم نمونه و سطح معناداری زیر گروه ها (این تفاوت ها و مفاهیم لازم است به مشتری گزارش داده شود. )

– در مورد مصاحبه ها و مباحث گروهی باید به وضوح تاریخ مصاحبه و مشخصات پروژه ارائه شود( جلسات باید به طور واضح صورت جلسه شوند).

– مشخصات گروه مدیریتی درگیر در پروژه باید ذکر شود.

– تمام سوابق دیگر پروژه که مخصوصا با این زیر قسمت ار تباط دارند.

– توضیحاتی درباره اینکه قسمتی از مراحل جمع آوری داده ها برون سپاری شده به همراه مشخصات هر کدام از گروههای انجام دهنده قسمت های برون سپاری شده.

5. مديريت عناصر و عوامل اجرايي پژوهش

5-1. پاسخ به درخواست‌هاي پژوهش

5-1-1. كليات

مجری پژوهش بايد روش‌هاي مناسبی را براي بررسي همه منابع ضروري تعريف كرده و تخصص داخلي و خارجي مناسب را پیش از پاسخ‌گويي به درخواست انجام پژوهش، در دسترس داشته باشد.

مجری پژوهش بايد براي اطمينان دادن از اين كه نیازهای کارفرما در هر مرحله از فرآيند پژوهش درك مي‌شود، مسئول باشد. اين امر مستلزم برگزاری يك يا بيش از يك جلسه می­ باشد. هرگونه توافقي بين مجری پژوهش و کارفرما، بايد مستندسازی شود. در زمان پاسخ گويي به درخواست‌ها، مجری پژوهش بايد به صراحت به بخش‌هايي از پروژه پژوهشی موردنظر که به اندازه كافي مشخص نمی­ باشند و يا هرگونه عدم قطعيت که به قدر كافي حل و فصل نشده است، اشاره کند.

چنانچه اين امر به طور واضح در خود متن درخواست قید نشده باشد، چه کارفرما نیاز به طرح پيشنهاد پژوهش داشته باشد و یا نیاز به صورت هزينه، باید تعیین گردد.

یادداشت- صورت هزینه (در مقابل پیشنهاد)، هزينه انجام يك پروژه پژوهشي را براساس متدولوژی از قبل تعيين و تعريف شده ارائه مي‌دهد كه اين صورت هزینه، هم توسط مجری پژوهش و هم توسط کارفرما مستند شده و يا به آن ارجاع داده می­شود.

الزامات صورت هزینه‌ها همانند آنچه در بند 5-1-2 شرح داده شده است، مي‌باشند. در جایی كه نیاز به طرح پيشنهادی باشد، کارفرما و مجری پژوهش بايد روي اهداف مورد انتظار توافق كنند و مجری پژوهش بايد فرصت اصلاح يا بهبود رويكرد پژوهش پيشنهاد شده توسط کارفرما را داشته باشد. پيشنهادهای انجام پژوهش بايد شامل يك شرح کافی از همه مراحل مربوط به پروژه پژوهشی برنامه‌ريزي شده و نیز یک جدول زماني باشد (به بند 5-2 مراجعه شود). هزينه‌ها به عنوان بخشی از پيشنهاد پژوهش به حساب مي‌آیند. (به بند 5-1-4 نیز مراجعه شود).

چنانچه نظر به طرح پژوهش منتخب، نیاز به در نظر گرفتن جنبه‌هاي خاصی از حفاظت داده‌ها يا اصول حرفه‌اي باشد، مجری پژوهش بايد گزارش كاملي از مشكلات و راه ­حل پيشنهادی برای آن­ها ارائه نمايد.

چنانچه به هرشکل پيشنهادهای انجام پژوهش مربوط به مطالعه برای چند کارفرما باشد، این امر باید به طور واضح در پيشنهاد پژوهش يا صورت هزينه بیان شود.

چنانچه مجری پژوهش قادر به ارائه پيشنهاد پژوهش يا صورت هزينه در زمان تعیین شده نباشد، کارفرما بايد در اولين زمان ممكن از اين امر آگاه شود.

5-1-2. محتواي صورت هزينه‌ها

يك صورت هزينه حداقل بايد موضوعات زير را دربرداشته باشد:

–         هزينه كل (به بند 5-1-4 مراجعه كنيد) و مدت زمان اجراي پروژه پژوهش

–         مشخصات فني و همه عناصر اثرگذار بر هزينه (به عنوان مثال كار ميداني، کدگذاري، ورود داده‌ها، تجزیه و تحليل، گزارش‌دهي، تعداد ارائه­ ها)

–         واحد پول

–         اینکه آيا براساس قوانين و مقررات محلي، در هزينه‌های منظور شده ماليات نیز لحاظ شده است یا خیر؟

 

5-1-3. محتواي پيشنهاد پژوهش

به استثناي موضوعاتی كه بين کارفرما و مجری پژوهش توافق شده، بايد مواردی به شرح بندهاي زير در طرح پژوهش پيشنهادي بيان شوند.

 

5-1-3-1. اهداف و متدولوژی طرح پژوهش

پيشنهاد پژوهش بايد به روشني بیان كند كه چه نیازهایی از کارفرما مي‌تواند به وسيله پروژه موردنظر برآورده شده و چه نیازهایی تنها با پژوهش تکمیلی و یا با انواع دیگر پژوهش برآورده می­ شود.

اهداف و روش‌هاي پژوهش بايد شرح داده شوند و متناسب با مقاصدی باشند كه پژوهش براي آن مورداستفاده قرار مي­ گيرد.

 

5-1-3-2. قلمرو خدمات

حوزه‌هاي سرفصل پرسش­نامه يا راهنماي مصاحبه مورد استفاده، رويكردهای تجزيه و تحليل و قلمرو تجزيه و تحليل بايد در پيشنهاد و در جای مرتبط آن درنظر گرفته شوند.

 

5-1-3-3. نمونه‌گیری و وزن‌دهی

جمعيت هدف و روش اجرايي نمونه‌گیری بايد به اندازه كافي در پيشنهاد پژوهش توصيف شوند. همچنين پيشنهاد بايد چارچوب نمونه‌گیری را در جای مناسب خود، و حالتی را که در آن چارچوب نمونه‌گیری نماينده جمعيت هدف مي‌باشد، بیان نمايد. دامنه و جزئيات توصيف به داده‌هاي در دسترس، رويكرد متدولوژیکی و نیازهای کارفرما بستگي دارد. با توجه به نمونه منتخب، حداقل باید اندازه‌، روش طراحي آن، استخدام و انتخاب پاسخگویان و روش­های وزن­ دهی برنامه‌ريزي شده را توصیف نمود.

در صورتي كه تخمين سهم جمعیت هدف نسبت به جمعيت كل در صورت هزينه‌ها تأثيرگذار باشد، بايد ذكر شود.

هنگام بیان اندازه نمونه، میزان اطمینان از نتايج بدست آمده نه تنها برای تعداد کل موارد بلکه برای هریک از زیر گروه ­ها باید مشخص شود.

پيشنهادات پژوهش بايد گروه هدف مورد مطالعه را توصیف نموده و در جایی که نیاز به استدلال­های متدولوژیکی وجود دارد، روش گزینش را نیز توصيف نمايد.

پيشنهادات براي پروژه‌هاي پژوهش كيفي بايد روشن سازد كه پاسخگویان چگونه گزینش مي‌شوند (از يك پانل از قبل گزینش شده يا انتخاب شده به وسيله روش­های ديگر). باید روش مورد استفاده براي نظارت بر مدتی كه از زمان آخرین حضور شركت‌كنندگان (در صورتی که قبلا شرکت کرده باشند) در بحث گروهي يا مصاحبه عميق فردي می­گذرد مشخص شود. تعداد افرادي كه بايد مورد مصاحبه قرار گيرند و/ يا تعداد گروه‌ها و تعداد شركت‌كنندگان موردنظر در هر گروه بايد مشخص شوند.

 

5-1-3-4. توصيف جمع ­آوری داده‌ها و پردازش آنها

همانطوركه در بند 6 شرح داده شده است، پيشنهاد پژوهش بايد جنبه‌هاي مرتبط با جمع­آوری داده‌ها را توصيف كند. مدت زمان پيش‌بيني شده برای پرسشنامه و/ يا مصاحبه‌ها و /يا بحث­ هاي گروهي بايد در پيشنهاد پژوهش بيان شوند.

پيشنهاد پژوهش بايد جنبه‌هاي مرتبط با پردازش داده‌ها را به همان نحوي كه در بند 7 شرح داده شده است، توصيف نماید، مانند: کدگذاري، ويرايش، ورود داده‌ها و آماده‌سازي فايل.

در پروژه­های پژوهشی كيفي، باید نوع مکان و در دسترس بودن امکانات و تجهیزات مشاهده در مکانی که   مصاحبه­ ها يا بحث ­های گروهی مورد استفاده قرار می­ گیرد، مشخص گردد.

 

5-1-3-5. تجزيه و تحليل ثانويه

در زماني كه منابع تحليل ثانويه مورد استفاده قرار می­گیرند، بايد ماهيت منابع و موارد پيش‌بيني شده در استفاده‌ از آن­ها شرح داده شوند.

 

5-1-3-6. گزارش‌دهي و ارائه نتايج

در پيشنهادات و صورت‌هاي هزينه می­ بايست همه مواردی قابل ارائه از جمله پوشش آن­ها، قلمرو، قالب، چگونگی تحویل و تعداد نسخ كاغذي شرح داده شوند.

به ويژه در پروژه پژوهش كيفي، پيشنهاد بايد بيان كند كه نظرات بدست آمده از مصاحبه‌ها و/ يا بحث‌هاي گروهي در گزارش به طور کامل آورده خواهند شد. همچنين پيشنهاد بايد بيان كند كه سوابق مصاحبه‌ها/ بحث­ های گروهي، در اختیار کارفرما قرار خواهد گرفت.

5-1-3-7. پيمانكاري فرعی مراحل پژوهش فردي

در صورتي كه از قبل برنامه‌ريزي شده باشد، پيشنهاد پژوهش باید هر یک از مراحل پژوهش را كه قرار است از طریق پيمانكاری به ديگر مجریان پژوهش واگذار شود، شرح دهد.

5-1-3-8. انطباق با قوانين مرتبط و اصول حرفه‌اي

پيشنهاد پژوهش بايد به قوانين كاربردي و به طوركلی ضوابط اخلاقى حاکم بر پژوهش بازار، پژوهش اجتماعي و نظرپرسی اشاره نمايد.

 

5-1-3-9. انطباق با استاندارد ملي ایران

پيشنهاد بايد نشان دهد كه مجری پژوهش منطبق با استاندارد ملي ايران است.

 

5-1-4. قيمت

پيشنهاد پژوهش یا صورت­ هزينه بايد قیمت پژوهش پيشنهادی و نيز خدمات ارائه شده را مشخص نماید. عواملی كليدي كه مي‌توانند منجر به تغيير در قيمت شوند، باید به طور واضح شناسايي شوند. به کارفرما بايد متذکر شد كه هرگونه تغيير در برنامه‌ريزي پروژه ممكن است در قيمت‌ها اثرگذار باشد. همچنين بايد روش پرداخت، نوع ارز و مشمولیت مالياتی (چنانچه طبق قانون محلي وجود داشته باشد) مشخص شود.

دوره زماني كه در طي آن قيمت‌هاي محاسبه شده معتبر مي‌باشد، بايد مشخص شوند.

 

5-1-5. قراردادهاي پژوهشي

توافق بين مجری پژوهش و کارفرما ، بايد كتباً مستند شود. نسخه نهايي پيشنهاد پژوهش و پذيرش كتبي اين پيشنهاد، جهت استفاده قابل قبول است.

 

یادداشت- وقتي كه خدمات پژوهش ماهيت پيچيده يا طولاني مدت دارد، ممكن است نياز به توافق برای سطح خدمات ويژه باشد، كه در آن نحوه ارائه مدارک و مسئوليت ها با ذکر جزئیات ارائه شده باشد.

5-2. برنامه زمان‌بندي پروژه

علاوه بر آنچه قبلاً‌ در پيشنهاد پژوهش عنوان شده است، کارفرما بايد برنامه زمان‌بندي طرح پژوهش از جمله همه زمان‌ها و مسئوليت‌هاي مرتبط را دريافت نماید. در صورت اقتضاء، اين برنامه‌ زمان‌بندي پروژه بايد شامل موضوع هاي زير باشد:

–         کارفرما مدارك، ابزار و محصولات را تأمين نمايد؛

–         فرصت (يا الزامات) کارفرما براي تصويب پرسش نامه يا راهنماي مصاحبه؛

–         كار ميداني؛

–         فرصت (يا الزامات) کارفرما براي تصويب تجزيه و تحليل جزئیات؛

–         ارائه خروجي براي داده‌ها، ارائه ­ها وگزارش

تغييرات در جدول زماني كه توسط کارفرما يا توسط مجری پژوهش انجام گرفته است، بايد مكاتبه شده و در اسرع وقت توسط طرف دیگر قرارداد مورد تصويب قرار گيرد. چنين تغييراتي بايد مستندسازی شوند.

 

5-3. كمك توسط کارفرما و همكاري با او

5-3-1.  توجيه مجری پژوهش توسط کارفرما

 هرگونه جلسه توجيهي بايد مستندسازی شود.

چنانچه اهداف پژوهش و/ يا ديگر الزامات در مدارك و مستندات کارفرما به میزان لازم و به طور كامل توضیح داده نشود، مجری پژوهش بايد توجيه كامل و جزء به جزء را از کارفرما درخواست نماید.

 

یادداشت- براي بسیاری از طرح­ های پژوهش، به منظور متناسب بودن مسئله پژوهش با طرح پژوهش، توجيه مجری پژوهش توسط کارفرما ضروری می­ باشد. اين نوع توجيه مي‌تواند براي هر مرحله در فرآيند پژوهش، از تسليم پيشنهاد پژوهش تا ارائه نتايج آن توصیه شود.

5-3-2. تغييرات در ويژگي كار

مجری پژوهش بايد مسئولیت توافق و تأييد كتبي با کارفرما را در هر تغييري كه بر روي پروژه يا الزامات کارفرما تأثير مي‌گذارد، بپذیرد. این الزامات ممكن است شامل هزينه‌، زمان، و هر توافق ديگري كه در پيشنهاد صورت هزينه يا قرارداد ذكر شده است، باشد. کارفرما باید قبل از آن برعهده گرفتن كار توسط پيمانكاران فرعي (در صورت وجود)، از کلیه بخش­های مورد استفاده در فرآيند پژوهش آگاه  باشد. در مورد هر تغيير عینی در پيمانكاران فرعي مورد استفاده بايد با کارفرما مكاتبه شود.

5-3-3. بازنگري کارفرما از پرسشنامه­ ها‌ و راهنماهاي بحث

کارفرما بايد فرصت مشاركت در طراحي و/ يا بازنگري پرسش نامه و راهنماي بحث را داشته باشد. تایید پرسش نامه و راهنماي بحث از سوی کارفرما امری ضروری است، مگر اينكه کارفرما از بازنگري و تایید آن چشم پوشی کرده باشد. این تاییدیه باید مستندسازی شود.

 

5-3-4. مشاهده و بررسي جمع ­آوری داده‌ها

مجری پژوهش بايد در جهت اطمينان بخشی به محفوظ بودن هويت پاسخگویان گام‌هاي مناسبي بردارد و کارفرمایان نیز بپذیرند که به اين اصل احترام بگذارند. چنانچه مشاهدات کارفرمایان بر كيفيت جمع‌آوري داده‌ها تأثير بگذارد، بايد نسبت به آن اطلاع پیدا کنند.

چنانچه پیش از این با پاسخگویانی كه در پروژه پژوهشی مشاركت مي‌كنند توافق شده باشد و هويت آن­ها در متن الزامات قوانين كاربردي و اصول حرفه‌اي حفاظت شود، کارفرما اجازه رصد جمع‌آوري داده‌ها را خواهد داشت. همچنین اين الزامات در زمان دریافت متن نوارهای پیاده شده يا گزارشی از بحث‌هاي گروه يا مصاحبه افراد توسط کارفرما نيز به كار گرفته خواهند شد.

 

5-3-5. کدنامه و تجزيه و تحليل داده‌ها

به درخواست کارفرما، مجری پژوهش بايد کدنامه و روش‌هاي مورد استفاده براي تجزيه و تحليل داده‌ها را در اختیار وی قرار دهد.

 

5-3-6. ارائه نتايج به کارفرما

در مورد نحوه ارائه نتايج پژوهش باید با کارفرما مشورت صورت گیرد.

 

5-4. پرسش نامه و راهنماي مصاحبه

5-4-1. مفهوم و طراحي پرسش نامه

از آنجایی که محتوا، ساختار و طراحي پرسش نامه مي‌تواند بر یافته‌هاي پژوهش تاثیرگذار باشد، هنگام تهيه پرسشنامه‌ اثرات محتمل جمله‌بندي و ترتيب سؤالات فردي باید همچون تعداد پاسخ‌هاي ممکن و ترتیب آن­ها در نتايج پژوهش مورد توجه قرار گيرد.

 

یادداشت- علاوه بر اين از ویژگی­های مهم پرسش نامه، وجود يك ساختار پالایشی روشن و دستورالعمل­های مشخص مي ­باشد. اين امر به خصوص در مورد پرسش نامه­ های خودایفا مورد اهمیت قرار دارد. (مثل پست، پست الكترونيك، اينترنت) ، زيرا پاسخ‌دهندگان بدون مساعدت مصاحبه‌گر مجبور به تكميل پرسش نامه هستند.

5-4-2. ترجمه پرسش نامه و راهنماي بحث يا ديگر اسناد مرتبط با پروژه

نياز به ترجمه بايد در پيشنهاد ذكر شود.

ترجمه بايد توسط شخص يا اشخاصي انجام شود که مهارت‌هاي زبانی آن ها در زبان­های مبدأ و مقصد قابل مقايسه با افرادی باشد که به آن زبان مادري صحبت می­کنند. حداقل يكي از مترجمين بايد در زمينه اصطلاحات یا واژگان اين نوع اسناد تجربه قبلي داشته باشد.

به منظور آزمودن ترجمه‌ با مقصود مورد نظر، بررسي و تجديدنظر بايد توسط شخص يا اشخاصي غير از مترجمين صورت گيرد که صلاحيت لازم را در زمينه زبان مبدأ و/ يا مقصد داشته باشند.

کارفرما يا نماينده وي بايد فرصت بازنگري ترجمه را نيز بدهند.

ترجمه نهایی بايد همراه با روش های بررسي و تجديدنظر انتخاب شده ثبت و گزارش شود و مجری پژوهش براساس آن عمل كند.

5-4-3. پرسش نامه های پیش آزمون

چنانچه کارفرما يا مجری پژوهش انجام پيش آزمون را ضروري تشخيص دهند، پيش آزمون بايد در مورد کلیه پرسش نامه‌هاي خودتكميلي نیز انجام شود. همچنين چنانچه پيش‌آزمونی وجود داشته باشد، يافته‌ها و پیامدهای آن نیز بايد مستندسازی شوند.

یادداشت: خطاهای اندازه‌گيري مرتبط با پرسشنامه و فرآيند پاسخ­دهی، یکی از جمله خطاهای مهم غير نمونه‌گیری است. خطاهای حاصل از سوءتفسير سؤالات، بازيابي اطلاعات و ارائه پاسخ‌ها از سوی پاسخگویان به همراه خطاهای مصاحبه کننده، مي‌توانند به طرز چشمگیری در خطای كلي تحقیق سهیم باشند. بنابراين پيش‌آزمون پرسشنامه‌ها در اكثر موقعیت‌هاي طراحي مهم هستند.

 

5-4-4. جلسه توجیهی مربوط به پروژه و آموزش مصاحبه‌كنندگان و هدایت­ کنندگان

مجری پژوهش بايد اطمينان دهد كه هم پرسشگران و هم پيمانكاران فرعي وابسته، به قدر كافي توجيه شده و از دستورالعمل­های مناسب براي استفاده از پرسش نامه‌ها و راهنماي بحث آگاه مي ­باشند. هرگونه توجيهي بايد مستندسازی شود.

اگر الزامات متدولوژیکی براي مصاحبه‌كنندگانی كه طرح پژوهش را انجام مي‌دهند، خارج از قلمرو مهارت‌هاي كسب شده در برنامه اصلي آموزش باشد، آموزش مناسب مرتبط با پروژه بايد صورت پذیرد. هدایت­ کنندگان بحث­های گروهی و مصاحبه‌هاي اکتشافی بايد در حوزه­ هاي اصلي به خصوص توجيه شده باشند.

5-5. مدیریت نمونه‌گیری و پردازش داده­ ها

5-5-1. مديريت نمونه‌گیری و وزن‌دهی

5-5-1-1. الزامات

طراحي نمونه بايد بر اساس روش انتخاب تعيين شده باشد (مانند: طبقه‌بندي، خوشه‌بندی،سهمیه­ بندی‌ها). رويكرد استفاده شده در طراحي نمونه بايد مستندسازی شود.

مختصات نمونه بايد توسط مجری پژوهش و براساس معيارهاي نمونه‌گیری خاص طرح پژوهش مورد بررسي قرار گیرد. اين امر هم در مورد پرسشگر مجری پژوهش و هم در مورد پيمانكاران فرعي به کار برده می ­شود.

یادداشت- براي ملاحظه الزامات نمونه‌گیری كيفي به بند 6-5 مراجعه کنید.

5-5-1-2. اندازه نمونه

اندازه نمونه بايد به روشي انتخاب شود كه تنوع نمونه‌گیری در نمونه كلي و گروه‌هاي فرعي مرتبط با تجزيه و تحليل براي اهداف پروژه پژوهش قابل قبول باشد.

5-5-1-3. معيارهاي كيفی براي نمونه‌هاي احتمالي

رويكرد خاص نمونه‌گیری بايد اطمينان دهد كه هر شخص يا واحد در درون جمعيت هدف يا چارچوب نمونه‌گیری، احتمال قابل محاسبه­ ای برای شامل شدن در نمونه را دارد. منبع داده‌های مورد استفاده در انتخاب نقاط نمونه و يا اشخاص يا واحدها بايد مستندسازی شود. به منظور خنثی سازی خطاهای موجود در ساختار ثابتی از عدم پاسخ‌گویی، مشمول نبودن و دیگر موارد ممکن است پاسخ­های ثبت شده پاسخگویان متعاقبا وزن­ دهی می­­شوند.

 

5-5-1-4. معيارهاي كيفي براي نمونه‌هاي سهميه­ای

براي يك نمونه سهميه­ ای، جمعيت هدف تعیین شده بايد برحسب معيارهاي مرتبط، شناخته و تعريف شود. ویژگیهای مرتبط با كل جمعيت بايد در طرح سهميه درنظر گرفته شود. منبع و تاریخ ماخذ كنترل‌هاي سهميه ­ای بايد فراهم شود. تعداد مصاحبه ­های مورد نياز براي هر مشخصه­ای كه قرار است کنترل شوند، بايد در طرح سهميه مشخص شود.

یادداشت– ویژگی­های جمعيت مي‌تواند شامل منطقه، سن، جنسيت، وضعيت تأهل و آن دسته از مشخصاتی كه عضويت در يك طبقه اجتماعي، مثل تخصص/ حرفه، آموزش و تحصيلات و درآمد خالص خانگي، نژاد/ قوميت/ و وضعيت نيروي كار باشد.

 

5-5-1-5. معيارهاي كيفي براي پانل‌هاي در دسترس

وقتي كه پانل­های دردسترس براي طراحي نمونه‌هاي يك طرح پژوهش استفاده ‌شوند، مجری پژوهش بايد آن را مستند کرده و به شرح زير به کارفرما گزارش دهد:

-روش گزینش اعضاي پانل

– معيار انتخاب براي نمونه

-وزن‌دهی  و نمايش روش‌ها

-روش جمع‌آوري داده‌ها براي نمونه

-تناسب نمونه با اهداف پروژه

در صورت امكان، به منظور تشخيص خطاهای بالقوه، داده‌هاي مرتبط از منابع دیگر به غير از پانل در دسترس، باید مستند شوند.

 

 

5-5-1-6. مستندسازي وزن‌دهی داده‌ها

اگر فرآيند وزن‌دهی  به كار گرفته شود، اين فرآيند بايد به طور مناسب همراه با متغيرهاي وزن‌دهی بكار گرفته شده تشریح شوند. منبع و تاريخ وزن‌دهی داده‌هاي هدف بايد ارائه شوند. ساختارهاي نمونه وزن داده شده و بدون وزن بايد مستند شوند.

 

5-5-2. كدگذاری، ويرايش، ديگر داده‌پردازي‌ها

در مورد طرح­های پژوهش كمي، مجری پژوهش بايد اطمينان دهد كه پردازش داده­ ها به روشي انجام می­شوند که خطاها به حداقل رسیده، کدگذاری‌ سؤالات باز براي بررسی اشتباهات رسیدگی شوند و تجزيه و تحليل و جدول‌بندي‌ها صحيح هستند. كنترل كيفي استاندارد شده براي اين منظور بايد برقرار و مستند شود.

يادداشت– براي كليه الزامات به بند 7 مراجعه شود.

 

5-6. پايش اجراي پژوهش

مجری پژوهش بايد مهم­ترین فرآيندهاي پژوهش را پايش نمايد به­ طوری که طبق جزئیات توافق شده (به بند 5-1-3 مراجعه شود) اعمال شده باشند. مهم‌ترين فرآيندها شامل روش نمونه‌گیری، تدوين پرسش نامه یا تدوین راهنماي بحث، جمع‌آوري داده‌ها، پردازش داده‌ها، تجزيه و تحليل و توليد مستندات قابل ارائه مي‌باشند.

 

5-7. مدارك، ابزار و توليدات پژوهش

5-7-1. به­ عهده گرفتن و نگهداری ابزار تهيه شده توسط کارفرما

مجری پژوهش بايد از کارفرما بخواهد تا وي دستورالعمل­های مرتبط با به عهده گرفتن، نگهداری و حفظ ابزار و محصولات/ توليدات تهيه شده توسط شركت‌های خود را فراهم نمايد.

مجری پژوهش بايد با دقت و بر اساس دستورات کارفرما و/ يا روش‌هاي داخلي، مدارك، ابزار و توليدات موجود براي اين امر را اداره نماید. نگهداری بايد طبق الزامات خاص آن­ها انجام شود. کلیه مدارك، ابزار، توليدات و پايگاه داده‌هایی كه پس از تكميل طرح پژوهش که دیگر نيازی به آن­ها نيست باید به کارفرما مسترد گردد، مگر اينكه در توافق‌نامه به وضوح طور ديگري قيد شده باشد.

مجری پژوهش بايد اقدامات مناسبي به منظور حفاظت از مدارك، ابزار و توليداتي كه به عنوان امانت سپرده شده‌اند، را به دقت بعمل آورد. هنگامی كه مدارك، ابزار و توليدات و پايگاه داده ­ها به اشخاصي كه براي شركت در پروژه انتخاب شده­اند و يا به افرادي كه به آنها فرصت مشاركت داده می­شود، ارائه مي‌شود، مجری پژوهش بايد اطمينان دهد كه شرايط پژوهش براي همه اشخاص يكسان است و در طي پروژه پژوهش، به توليدات خسارت وارد نمي شود، مخدوش نمی­شود یا تغيير نمی­ كند به طوری که بر نتيجه پژوهش اثر نگذارد. اگر مجری پژوهش ابزار يا توليدات را حمل­ و­نقل و یا ارسال نمايد، بايد اطمينان دهد كه شكل‌هاي ايمن بسته‌بندي و روش‌هاي مناسب حمل و نقل به­ كار گرفته شده‌اند.

مجری پژوهش بايد اطمينان دهد كه اطلاعات مناسبی براي استفاده ايمن به مصرف‌كنندگان ارائه مي‌شود و به­ کارگیری توليدات در پروژه پژوهش طبق قوانین كاربردي مي باشد.

 

5-7-2. نگهداري ايمن

مجری پژوهش بايد اطمينان دهد كه هم در داخل و خارج از حوزه نظارت خود، مدارك، ابزار، توليدات و پايگاه­های داده با ماهیت حساس و محرمانه که توسط کارفرما تامین شده، محرمانه تلقی مي­گردد. به درخواست مشتري، مجری پژوهش بايد جزئيات اقدامات خاصی را كه براي ايمني رازداري بكار گرفته شده را به وی ارائه دهد. مجری پژوهش بايد مدارك، ابزار، توليدات و پايگاه‌­های داده متعلق به کارفرما را  به روشي كه به اشخاص غيرمجاز اجازه دسترسي به آنها را نمي‌دهد، نگهداری نماید. در صورت امكان، دسترسي باید محدود به کسانی باشد كه مستقیماً درگير پروژه پژوهش شده ­اند.

 

5-8. گزارش‌دهي نتايج پژوهش

5-8-1. مستندسازي

نتايج پژوهش بايد در قالب و با محتوایی كه قبلاً در پيشنهاد پژوهش توصيف شده يا بعداً توافق گردیده به کارفرما ارائه شود. گزارش پروژه پژوهش، بايد حاوی و یا عطف به اطلاعات اساسی ضروري باشد تا خواننده بتواند روش انجام شده (به بند 8-2 و 8-3 مراجعه شود)، روشی که احتمالا قابل تکرار خواهد بود و مفاهیم‌ و محدوديت‌های آن را درك كند.

براي پژوهش مستمر، مجری پژوهش بايد محتوا و دفعات گزارش‌دهي را براي مشتری مستند نموده و در این زمینه با او توافق نماید.

5-8-2. تفسير

تفسير نتايج پژوهش تجربي بايد مرتبط با مسئله پژوهش بوده و توسط يافته‌هاي تجربي پروژه و-در صورت كاربرد-توسط داده‌هاي ديگر پشتیبانی شود.

تفسيرها و توصيه‌ها براساس پژوهش تجربي بايد از نظرات و ديدگاه‌هاي شخصي متمايز  باشد.

 

5-8-3. گزارش‌دهي و ارائه

نتايج مرتبط با هدف پژوهش بايدکاملا در­دسترس باشد و با توافق کارفرما گزارش شود. وقتي ارزش‌هاي نسبی ارائه مي‌شوند، باید امکان استنتاج مستقیم ارقام کامل از آن­ها  ممکن باشد. بدين دليل، هميشه زماني كه درصدها بيان مي‌شوند، پایه محاسبه بايد ارائه شود.

چنانچه داده‌ها وزن­ دهی شده باشند،  نتايج پروژه پژوهش بايد در يك فرم توزين شده همراه با مبنا‌هاي موزون و  ناموزون گزارش شوند. اگر کارفرما رکورد داده‌اي را دريافت كند، عوامل وزن‌دهی  براي هر یک از پاسخ‌گويان بايد در رکورد داده موجود باشد. بعلاوه مجری پژوهش باید بنا بر درخواست کارفرما، شرح فرآيند وزن­ دهی را در دسترس او  قرار دهد.

ارائه شفاهي نتايج پژوهش بايد افراد آشنا با موضوع و همچنین آشنا با روش انجام پروژه پژوهش را درگير نمايد. اين كار برای اطمینان از آن است كه سؤالات کارفرما در ارتباط با روش و محتوا ، می­تواند بطور رضایت بخشی پاسخ داده شود.

صحت کلیه داده‌هاي گزارش شده و ابزار بايستي قبل از ارائه به کارفرما بررسي شود.

 

5-8-4. انتشار

مجری پژوهش ممكن است نتايج پژوهش را  چنانچه پروژه پژوهش به هزينه خودشان انجام شده باشد، براي اهداف علمي و غيره منتشر نمايند، یا اگر چنين انتشاري طبق قرارداد و با موافقت کارفرما كه سهمي در پروژه پژوهش دارد و / يا اگر کارفرما بعدا به چنين انتشاري رضايت دهد، نتايج پژوهش را به صورت نشريات  و در قالب كنفرانس ارائه نمود .هنگام انتشار نتايج پژوهش، ارائه آنها بايد بوضوح از تفسير آنها قابل تفكيك باشد. مجریان پژوهش، بايد توجه کارفرمایان را به مسئوليت‌هاي آنان در ارتباط با انتشار نتايج پژوهش معطوف نمايد.

 

يادآوري- مسئوليت صحت و تناسب انتشار نتايج پژوهش، معمولا با دارنده حق تأليف مي‌باشد.

5-9. مستندات پژوهش

 

5-9-1. شناسايي/ هويت

مستندات پژوهش بايد به طور مناسب جهت شناسايي، بازيابي و رديابي برای يك پروژه پژوهشی خاص برچسب‌گذاري شود. مستندات پژوهش بايد شامل موارد زير باشد:

–         پيشنهاد پژوهش و/ يا صورت‌ هزينه‌ها،

–         رونوشتی از نسخه‌ نهايي پرسشنامه، راهنمای بحث و مدارک کمکی،

–         گزارشات اوليه (داده‌هاي خام از جمله پرسش­نامه‌هاي تكميل شده ويرايش نشده، گزارشات كيفي پژوهش و غيره)،

–         ويژگي‌هاي داده‌پردازي، كدبندي صفحات ،‌ ويرايش گزارشات و ديگر ابزار مهم مرتبط با پردازش داده­ ها،

–         نسخه‌هايي از مدارک ارائه شده به کارفرما،

–         جزئيات كامل متدولوژی پژوهش (به بند هاي 8-2 و 8-3 مرا جعه شود)،

–         سوابق كيفيت مربوطه به پايش روشي كه پژوهش انجام شده است،

5-9-2. حفظ و ضبط

برای پاسخگويي به سؤالات در مورد چگونگي انجام پژوهش يا نتايج آنها، حتي  بعد از پايان پروژه پژوهش، دوره حفظ و نگهداري مستندات زیر بعدي بايد طبق موارد زير باشد، مگر اینکه برخلاف توافق صورت گرفته با کارفرما باشد:

–         مستندات اصلی، 12 ماه

–         يك نسخه از همه نسخه‌هاي نهايي مدارك مرتبط با پروژه پژوهش: 24 ماه

مجری پژوهش بايد کارفرما را درباره دوره‌هاي ضبط و نگهداري آگاه نمايد. مجری پژوهش و کارفرما  می­توانند در خصوص دوره كوتاه‌تر يا طولاني‌تر، برای ضبط و حفظ توافق نمایند. اين توافق بايد مستند شود.

اگر پژوهش بعداً تكرار شود، يا پژوهش بیشتری در داخل همان پروژه انجام شود ، دوره ذخيره‌سازي، پس از نتیجه ­گیری از کل پروژه پژوهشی آغاز خواهد شد.

5-9-3. ذخيره‌سازي

هر تلاشي كه براي ذخيره سوابق به روشي مناسب و كافي انجام شود بايد اطمينان دهد كه زوال‌پذير نمي‌باشد و اينكه اين سوابق قابل بازيابي بوده و ماهيت رازداري و محرمانه بودن آنها خدشه‌دار نمي‌شود. روش‌ها باید در جایگاهی باشند که اطمينان دهد، سوابق پروژه حفظ شده به فرم الكترونيك حداقل از طریق نسخه دوم از فايل‌هاي الكترونيكي خارج از محل پشتيبانی مي‌شود.

 

5-9-4. نگهداري ايمن

به استثناي مواردي كه توافق شده، همه سوابق پژوهش بايد تنها در دسترس کارفرما و اشخاص ثالث مستقل براي اهداف مميزي كيفيت باشد. مجری پژوهش همچنين بايد اطمينان دهد كه نتايج پژوهش و گزارش از طريق اقدامات مناسب نسبت به دسترسي غيرمجاز حفاظت مي‌شوند، ضمن اينكه آنها در آرشيو‌هاي مجری پژوهش ذخيره مي‌شوند. اين امر شامل حفاظت نتايج و گزارش­های ذخيره شده روي حامل‌هاي داده‌هاي الكترونيك نسبت به تغيير غيرمجاز می­شود.

5-9-5. ارائه داده ­های ذخیره شده الکتریکی به کارفرما

5-9-5-1. بررسي كامل بودن

قبل از ارائه به کارفرما، داده‌های ذخيره شده الكترونيكي مي‌بايد براي كامل بودن بررسي شوند. بويژه  بايد اطمينان يافت كه سوابق داده‌هاي  ارسال شده از نظر تعداد موارد (براي مثال تعداد پاسخ‌دهندگان، پرسش نامه‌هاي تكميل شده) و متغيرهاي اندازه‌گيري شده ، كامل بوده و مشخص شود كه آيا اطلاعات اضافي، توافق‌ شده در قرارداد را در بر دارند يا خير .

 

5-9-5-2. قالب داده‌ها

داده‌هاي ذخيره شده الكترونيكي بايد در قالب توصيف شده در پيشنهاد پژوهش يا طبق توافق در زمان‌هاي بعدی برای کارفرما ارسال شود.

 

5-9-5-3. توصيف و مستندسازي

هر حامل داده الكترونيكي كه به کارفرما داده مي‌شود بايد با ارائه سوابق داده‌ قابل شناسايي باشندو در صورت لزوم حاوي جزئيات خاص فني مرتبط با نصب و تأسيسات ‌باشد. بعلاوه در صورت نياز يك توصيف مناسب از سوابق داده‌ها بايد همراه با آن يا در فرم يك فايل روي خود حامل داده الكترونيك يا به فرم چاپ شده مناسب ارائه شود.

 

5-9-5-4. انتقال الكترونيكي

به درخواست کارفرما، مجری پژوهش بايد از روش هاي  مناسب کدگذاری و/ يا ديگر روش‌هاي مناسب براي جلوگیری از افشاي داده ها  در انتقال الكترونيكي داده‌ها استفاده كند.

رشد نفوذ خرید آنلاین در زندگی ایرانیان

سبک زندگی عامه مردم تغییر کرده است. تغییری که در چند سال اخیر بر شیوه خرید مصرف کنندگان نیز تاثیر گذاشته است. چنین تاثیری باعث شده که کسب وکارها نیز روند حرکتی خود را تغییر و از راهکارهای دیگری برای رساندن محصولات‌شان به مخاطبان بهره برداری کنند. شرکت پژوهش بازار و رسانه امروز (EMRC) در پژوهشی جامع به بررسی روند خرید آنلاین ایرانیان  و تغییرات آن در چند سال اخیر پرداخته است. داده‌های قابل استناد این پژوهش از طریق TGi تهیه شده است. در ادامه به بررسی دقیق‌تر نتایج این پژوهش می‌پردازیم.

 

درصد خریداران آنلاین

نفوذ خرید آنلاین در زندگی ایرانیان افزایش یافته است. طبق پژوهش انجام شده این نفوذ در سه سال اخیر بیش از سال‌های گذشته بوده است. برای مثال: از اکتبر ۲۰۱۶ تا ۲۰۱۸ نفوذ خرید آنلاین  از ۱۶ درصد به ۶ .۲۴  درصد رسیده است. برای این افزایش از علل مختلفی می‌توان یاد کرد. عللی مانند: تغییر سبک زندگی ایرانیان، مشغله‌های کاری، کمبود وقت و… چنین مواردی باید مورد بررسی دقیقتری قرار بگیرد تا کسب وکارها مخاطبان خود را برای عرضه کالا بهتر بشناسند.

در این میان فراوانی خرید آنلاین در میان خریداران از موارد مهم دیگری‌ست که در پژوهش مورد بررسی قرار گرفته است. طبق تحلیل‌ها نزدیک به ۲۸ درصد از خریداران آنلاین یکبار در هفته یا بیشتر، ۲۳ درصد چندین بار در ماه و ۴۹ درصد کمتر ماهی یکبار خرید آنلاین دارند.

 

کالاهای پرطرفدار در خرید آنلاین

این روزها دیگر تمامی محصولات بصورت آنلاین توسط مصرف کنندگان سفارش و خریداری می‌شوند. محصولاتی که قبل از این برخی خیال هم نمی‌کردند که بدون مشاهده از نزدیک تصمیم به خرید آن‌ها بگیرند. اما برخی از محصولات نسبت به مابقی آن‌ها در خرید آنلاین پرطرفدارترند. کتاب، پوشاک و خرید بلیط‌های رویدادها( کنسرت، تئاتر، سینما، قطار و هواپیما و…) از جمله محصولات رکوردار در حوزه خرید آنلاین هستند.

حال در ادامه فروشگاه‌های آنلاینی که بیشترین خریداران را به خود درگیر کرده‌اند مورد بررسی قرار می‌دهیم. دیوار، دیجی کالا، تخفیفان و شیپور به ترتیب بیشترین  سهم خرید خریداران را به خود اختصاص داده‌اند. لازم به ذکر است،  ۴۱ درصد از خریداران آنلاین از طریق این چهار فروشگاه خرید خود را به صورت آنلاین انجام می‌دهند. با توجه به چنین آمارهایی رقابت در حوزه فروشگاه‌های آنلاین شیوه دشواری‌ست و تازه واردان به این عرصه باید در زمینه تهیه زیرساخت‌های مناسب، اعتمادسازی و جلب نظر مخاطبان تلاش بسیاری کنند.

روش‌های پرداخت در خرید آنلاین

شیوه پرداخت یکی دیگر از موارد مهم در خرید آنلاین است. زمانی مخاطبان از اینکه هزینه کالای خریداری شده را قبل از تحویل پرداخت کنند، حس خوبی نداشتند اما این حس تغییر کرده و در حال حاضر ۷۰ درصد از خریداران آنلاین حین خرید، پرداخت را نیز به صورت آنلاین انجام می‌دهند. چنین درصدی نشان می‌دهد که ایرانیان خرید آنلاین را کاملا پذیرفته و آن را جزیی از سبک زندگی خود قبول کرده‌اند.

رفتار خرید آنلاین میان آقایان و خانم‌ها متفاوت است. آمارهای نشان می‌دهد که خانم‌ها بیش از آقایان خریدهایشان را بصورت آنلاین انجام می‌دهند. برای مثال: ۱۷ درصد خانم‌هایی که خرید آنلاین دارند پوشاک خود را بصورت به این روش سفارش می‌دهند، این درحالی‌ست که ۱۳ درصد آقایان نسبت به این کار اقدام می‌کنند. البته مواردی نیز وجود دارد که آقایان از خانم‌ها جلو زده‌اند. لوازم صوتی و تصویری، گوشی و لوازم جانبی آن از جمله کالاهایی هستند که درصد خرید آنلاین آن در میان آقایان بیش از خانم‌ها است.

بررسی خرید آنلاین در ویژگی های جمعیت شناختی

بررسی‌ها در پژوهش مورد نظر نشان می‌دهد؛ گروه سنی ۱۸ تا ۲۴ سال بیش از مابقی گروه‌ها نسبت به خرید آنلاین اقدام می‌کنند. در گروه اقتصادی متوسط رو به بالای جامعه این سبک خرید بیشتر از نرم جامعه محتمل است. روند تغییرات نگرش در جامعه در خصوص خریدآنلاین نیز از جمله مواردی‌ست که در پژوهش مورد تحلیل قرار گرفته است. در بخشی از پژوهش به بررسی نگرش مخاطبان نسبت به خرید آنلاین در اکتبر ۲۰۱۸ پرداخته شده است.

در این سال؛ ۴۳ درصد خریداران آنلاین معتقد بودند: باید مراقب کیفیت کالاهایی که از اینترنت خریداری می‌کنیم، باشند.  ۳۵ درصد معمولا قبل از خرید به اینترنت مراجعه می‌کنند. ۲۹ درصد بررسی آنلاین محصولات تاثیر عمده ای در تصمیم گیری خرید آن‌ها دارد. ۲۶ درصد معتقدند که خرید آنلاین زندگی آنها را آسانتر کرده است.

البته روند تغییرات نگرش مخاطبان نسبت به خرید آنلاین نیز جالب توجه است. نگرشی که بطور مرتب با درصد کمی در سه سال گذشته تا الان در حال نوسان است و در برخی از سال‌ها با کاهش مواجه هستیم. برای مثال: از سال ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۸  نگرش سهولت خرید اینترنتی مهمتر از قیمت است، با نوسانات قابل توجه‌ای مواجه نبوده و مخاطبان در این سه سال نسبت به این نگرش اتفاق نظر داشته‌اند.

حال در این میان میزان موافقت با نگرش “من تحت تاثیر نظرات و انتقادات اینترنتی قرار می‌گیرم”، در سه سال اخیر سیرصعودی داشته و آمارها نشان می‌دهد که مخاطبان روز به روز نسبت به نظرات و انتقادات اینترنتی حساس‌تر شده‌اند.

در مجموع بررسی روند خرید آنلاین مخاطبان ایرانی به بسیاری از کسب وکارها و تصمیم گیرندگان این حوزه کمک خواهد کرد. کسب وکارهای که در این فضا فعالیت و یا به تازگی تصمیم به ورود به این حوزه از بازار گرفته‌اند. البته کسب وکارهای سنتی نیز باید به این داده‌ها دقت و روند صعودی آن را مورد بررسی دقیق قرار دهند، چون دیر یا زود آن‌ها نیز باید نسبت به تغییر روند فروش محصولات‌شان اقدام کنند، اگر چنین اقدامی را انجام ندهند، دیر یا زود از بازار حذف خواهند شد.

4. الزامات سيستم مديريت كيفيت

1-4. سازمان و مسئوليت‌ها

مجری پژوهش بايد سيستم مديريت كيفيتی را بكار گيرد كه کلیه الزامات اين استاندارد ملی را تحت پوشش ‌قرار دهد.

مديريت ارشد مجری پژوهش بايد:

• متعهد به ارائه خدمات با كيفيت به کارفرما باشد (اين امر مي‌تواند شامل بيانيه خط مشي کیفیت و اهداف كيفيت باشد).
• مسئول توسعه، پیاده­سازی و بهبود مستمر سيستم مديريت كيفيت باشد.
• از مستند سازی صحیح سيستم مديريت كيفيت اطمينان حاصل نماید.
• از تأمين منابع و اطلاعات كافي براي سيستم اطمينان حاصل کند.

يك مدير كيفيت با حیطه اختيارات كافي را براي پاسخگویی به كل سيستم و با مسئولیت سازماندهي مميزي داخلي به منظور حصول اطمينان از اجرای استاندارد ملی فعلی منصوب نماید

ساختار سازمانی مجری پژوهش (که نشان دهنده مسئوليت كاركنانی است که با اجرا و نظارت بر خدمات سروکار دارند) نیز باید مستند شود.

رویه­ها، دستورالعمل­ها و روش‌هاي لازم جهت تكميل وظايف مختلف مطابق با الزامات اين استاندارد ملی باید مستند، پیاده­سازی، نگهداری و قابل مميزي باشند.

مديريت مجری پژوهش بايستی اطمينان یابد كه کلیه دست اندرکاران خدمات پژوهشي، با ضوابط اخلاقي و حرفه‌اي ملي و بين‌المللي اجرائی رویه­ها و روش­های قانون­گذاری و مستندسازی مرتبط با آن که به طور مشخص در كار آن­ها تاثیرگذار است، آشنایی دارند.

2-4. رازداري پژوهش

كليه اطلاعات ارائه شده توسط کارفرما به مجری پژوهش (به منظور اجراي يك پروژه پژوهشي) بايد با نهایت سخت­گیری به صورت محرمانه نگهداری شود. اين اطلاعات تنها برای همان پروژه استفاده مي‌شود و نبايد بدون کسب اجازه از کارفرما در اختیار دیگران قرار گيرد. اطلاعات محرمانه بايستي در امنیت کامل نگهداری شوند (به بند 5-9-3، مراجعه كنيد) .

نتايج پژوهش مرتبط با یک کارفرمای خاص كه توسط یک مجری پژوهش در ارتباط با یک پروژه خاص پژوهشي بدست آمده، بدون کسب اجازه از آنها نبايد در دیگر پروژه‌هاي پژوهشي براي ساير کارفرمایان مورد استفاده قرار گيرد.

3-4. الزامات مستندسازي

سوابق و اسناد (كه ممكن است به صورت كاغذي يا الكترونيكي باشد) بایستی جهت ارائه مدارک برای پیگیری، ثبت و نگهداری شود.

هر پروژه بايد پرونده­ای داشته باشد که در برگیرنده یا ارجاع دهنده به آدرس مشخصات مستند شده پروژه است و نشانگر الزامات اساسی پروژه می­باشد.

علاوه بر در نظر گرفتن شناسه منحصربفرد برای هر پروژه، کلیه سوابق اولیه نیز بايستي به طور منحصربه فرد شناسه دار شوند تا امکان پیگیری و اطمینان از مکان نگهداری آن­ها میسر گردد.

مستندات بايد براي دوره‌هاي تعیین شده به طور مطمئن و قابل استفاده، حفظ و نگهداري شوند (به عنوان مثال با استفاده از فايل پشتيبان كامپيوتر) .

کلیه ویرایش های اسناد بايد كنترل شوند، به طوري كه نسخه معتبر آشکارا قابل شناسايي باشد.

به منظور کنترل عدم وجود ویروس، کلیه پرونده­های الكترونيكي بايد با استفاده از نرم‌افزارهاي   ويروس­یاب به­روز شده، بررسی شوند.

.4-4 شایستگی و آموزش

مجری پژوهش بايد رویه­های مناسبی داشته باشد تا اطمینان حاصل نماید که افرادي كه روی هر بخش از پروژه و یا وظیفه خاصی از سيستم مديريت كيفيت کار می­کنند صلاحيت و تجربه مربوطه را دارند و یا آن را از طریق آموزش‌هاي مقتضی و مناسب براي وظايفي كه بر عهده آن­ها مي‌باشد، کسب می­نمایند

مجری پژوهش بايد فعاليت‌هاي آموزشي از جمله شناسايي نيازهاي آموزشی فعلی و بالقوه، در نظر گرفتن مسئوليت‌هاي شغلي افراد و نوع كار محوله به آن­ها را تعیین نموده و مستند نمايد.

5-4. برون سپاری فرعی

مجری پژوهش بايد به طور كامل مسئول کلیه خدمات مرتبط با پروژه باشد. این مسئولیت شامل بخشهای برون سپاری شده یا واگذارشده به مجریان فرعی و همچنین خدمات مرتبط با اين استاندارد ملی می باشد، مگر در جایی كه انتخاب مجری فرعي خارج از حیطه كنترل مجری پژوهش ‌باشد.

مجری پژوهش بايد رویه­هایی تعريف كند تا روابط حاصل از قرارداد با مجریان فرعی انتخاب‏شده ايجاد و نيز بر كيفيت خدمت ارائه شده توسط آن­ها نظارت شود.

مجری پژوهش بایستی مجریان فرعي را آگاه سازد تا بخش‌هاي واگذارشده پروژه پژوهشي را مطابق قرارداد و استاندارد ملی فعلی اجرا نمايند.

مجری پژوهش بايد عملكرد مجریان فرعي را ارزيابي نموده و سوابق مربوطه از جمله سوابق هرگونه خدمات نامطلوب را حفظ نمایند.

6-4. بازنگري اثربخشي سيستم مديريت كيفيت

مجری پژوهش بایستی به طور مؤثر، فرایند توافق شده پژوهش و سيستم مديريت كيفيت آن را بازبینی و مدیریت نماید كه اين كار با انجام اقدامات زیر امکان پذیر است:

• تجزيه و تحليل كاركرد فرآيند پژوهش و سيستم مديريت كيفيت
• تجزيه و تحليل علل مشكلات و عدم توافق‌ها، و در صورت وجود، پیاده­سازی اقدامات اصلاحي و پيشگيرانه
• ثبت اقدامات انجام شده به منظور جلوگيري از تكرار این قبیل مشكلات.
• پایه­ریزی اقداماتي كه در حل مشكلات مؤثر هستند.

مجری پژوهش بايستی سيستمي را جهت مستند سازی، بازنگري و حل مشكلات و شكايات کارفرمایان، پایه­ریزی و حفظ نمايد. سيستم مذكور بايد شامل موارد زیر باشد:

الف- شناسايي و ثبت علل اساسی شكايات

ب- پیاده­سازی اقداماتی جهت حل مشكلات و جلوگيري از رخداد مجدد آن­ها

پ- پایه­ریزی اقداماتی که در حل شكايات مؤثرند.

بدین منظور بایستی سازوکار بازنگري وجود داشته باشد تا اثربخشی اقدامات انجام شده در حل شكايات را تأیید نماید.

مجری پژوهش بايد در فواصل از قبل برنامه‌ريزي شده، مميزي‌هاي داخلي را انجام دهد تا كاركرد درست سيستم مديريت كيفيت را تصدیق نماید.

مجری پژوهش بايد در فواصل منظم، رضايت کارفرما را به منظور بهبود كيفيت خدمات، اندازه‌گيري و تجزيه و تحليل نماید